ԼՂՀ վաստակավոր լրագրող, ԼՂՀ ԱԺ պատգամավոր Վարդգես Բաղրյանը որպես ժամանակի վավերագրող հիշում է դեպքերի այն ընթացքը, երբ Արցախը փոխարենը ժողովրդի պահանջով և վերնախավի որոշմամբ Հայաստանին միանար՝ 1991թ-ի սեպտեմբերի 2-ին հռչակվեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն։
ԼՂՀ-ն ապացուցել է աշխարհին, որ ավելի ժողովրդավար պետությունը չի կարող տոտալիտար պետության կազմում լինել. Վարդգես Բաղրյան
ԼՂՀ վաստակավոր լրագրող, ԼՂՀ ԱԺ պատգամավոր Վարդգես Բաղրյանը որպես ժամանակի վավերագրող հիշում է դեպքերի այն ընթացքը, երբ Արցախը փոխարենը ժողովրդի պահանջով և վերնախավի որոշմամբ Հայաստանին միանար՝ 1991թ-ի սեպտեմբերի 2-ին հռչակվեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն։ Ըստ պատգամավորի, երբ Ադրբեջանի անկախանալու հերթը եկավ՝ «իր խելքով նա դա անում էր Ղարաբաղի ձեռքից բռնած, այսինքն՝ Ղարաբաղն էլ հետը տանելով, որից հետո էլ արդեն մեր պատասխան քայլը չուշացավ՝ Արցախն առանձին հանրապետություն հռչակելու»,-ինչպես հաղորդում է «Արցախպրես»-ը,Tert.am-ի հետ զրույցում նշեց նա։ Վարդգես Բաղրյանի կարծիքով՝ ԼՂ-ն հանրապետություն հռչակելը միջանկյալ քայլ էր, իսկ վերջնական նպատակն իհարկե միասնական Հայաստանն է։ Չնայած գերտերությունների կողմից տարվող կրկնակի ստանդարտներին՝ Բաղրյանը վստահ է, որ Արցախն արդեն ապացուցել է աշխարհին, որ ավելի ժողովրդավարական պետությունը չի կարող տոտալիտար պետության կազմում լինել, տվյալ դեպքում Ադրբեջանի կազմում և որ այլընտրանք չկա։
-Պարո՛ն Բաղրյան, 23 տարի առաջ ճիշտ այսօրը հռչակվեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը։ Դուք որպես վավերագրող, ներկայացրեք խնդրեմ Արցախի ծնունդը, ինչո՞ւ որոշվեց ճանաչել Արցախն առանձին պետություն, երբ ժողովուրդն Ազատության հրապարակում վանկարկում էր «մի-ա-ցում» և նախապես էլ որոշված էր, որ Ղարաբաղը պետք է միանա մայր Հայաստանին։
-1988 թ-ին, երբ որ սկսեց Ղարաբաղյան շարժումը, փետրվարի 20-ին տեղի ունեցավ այդ պատմական նստաշրջանը և մայր Հայաստանին վերամիավորվելու մասին ընդունվեց համապատասխան որոշում։ Բայց հետո դեպքերն այնպես զարգացան, որ 91թ-ին սկսվեց «շքերթը» Խորհրդային Միությունից դուրս գալու և օգոստոսի 30-ին էլ Ադրբեջանը դուրս եկավ ԽՍՀՄ կազմից։ Սկսեց գործընթաց և Ադրբեջանն էլ իրեն հանրապետություն հռչակեց և անկախացավ։ Բայց, այսպես ասած, իր խելքով նա դա անում էր Ղարաբաղի ձեռքից բռնած, այսինքն՝ Ղարաբաղն էլ հետը տանելով, որից հետո էլ արդեն մեր պատասխան քայլը չուշացավ՝ Արցախն առանձին հանրապետություն հռչակելու։ Իմ խորին համոզմամբ այն ժամանակ դա ճիշտ քայլ էր, որովհետև վերամիավորումը Մայր Հայաստանի հետ, կարծես թե, չէր ընկալվում միջազգային հանրության կողմից և շարժման լիդերները, նաև ժողովուրդը գնացին այդ ճանապարհով և որոշվեց Արցախը հռչակել հանրապետություն։ Սկսվեց այդ գործընթացը. սեպտեմբերի 2-ին եղավ ԼՂՀ ինքնավար մարզի և Շահումյանի շրջանի համատեղ նիստ և այստեղ էլ հռչակվեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը, այսինքն՝ սեպտեմբերի 2-ը Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ծննդյան օրն է, ստեղծման օրը, իսկ անկախությունը հետո է եղել՝ 1991 թ-ի դեկտեմբերի 10-ին եղավ անկախության հանրաքվե, իսկ 1992 թ-ին հունվարի 6-ին ընդունվեց Անկախության հռչակագիրը, որից հետո արդեն պատերազմ սկսվեց և արդեն մնացյալը գիտեք։ Այնպես որ իմ խորին համոզմամբ՝ այն ժամանակ ինչ-որ տեղ պարտադրված էր՝ ելնելով զարգացումներից և այն քայլն էր, որ մենք ձեռնարկեցինք։ Որպես լրագրող ես մասնակցել եմ այդ նստաշրջանին, մենք նկարահանում էինք, և այդ նկարահանումները գրեթե ամբողջությամբ պահպանվել է, որից հետո մենք նույնիսկ 2006թ-ին «Ինքնահաստատում» ֆիլմը պատրաստեցինք, որտեղ հռչակման բոլոր ելույթները կան։ Ի դեպ, այդ նյութերը նաև տեղ են գտել իմ վերջին գրքում, որը կոչվում է «Տեսադաշտ», այնպես որ բոլոր նյութերը պահպանվում են, կա տեսագրությունը, սղագրությունը։
-Ասացիք, որ անհրաժեշտություն էր այդ ժամանակ Արցախն անկախ հռչակել, այսօր ի՞նչ եք կարծում, ո՞րն է հարցի լուծումը, արդյոք Արցախն ամեն դեպքում, անկախ դժվարություններից, պետք է իր ճանապարհո՞վ գնա, թե՞ ամեն դեպքում Հայաստանին միանալը ժամանակի հարց է։
-Կոնկրետ իմ կարծիքով՝ վերջնական նպատակն իհարկե միասնական Հայաստանն է, այլ խնդիր է այն ժամանակվա որոշումը։ Տեսե՛ք, քանի տարի է անցել՝ 23 տարի, բայց Արցախի անկախությունը այդպես էլ միջազգայնորեն չի ճանաչվել, բայց իմ խորին համոզմամբ սա ճանապարհ է, միջոց է, որպեսզի ի վերջո Արցախը լինի Հայաստանի մաս, ինչպես որ ժողովուրդն ուզում էր և ինչպես ի վերուստ էր պատմականորեն։ Կարծում եմ, սա միջանկյալ քայլ էր վերջնական նպատակին հասնելու համար։ Այսօր այդ պետությունը կա, ու պայքարում է իր անկախության համար։ Դուք գիտեք, որ որոշակի արդյունքներ կան, վերջերս էլ Կալիֆոռնիայի նահանգը ճանաչեց Արցախի անկախությունը և երբ որ միջազգայնորեն ճանաչվի, կրկնում եմ, գոնե իմ կարծիքն այն է, որ պետք է լինի միասնական Հայաստան։
-Իսկ ինչպե՞ս եք գնահատում Արցախի զարգացման ճանապարհը, ինչպե՞ս նա պետք է համոզի նույն միջազգային հանրությանը, որ հետդարձի ճանապարհ չունի։
- Արցախը կարծում եմ արդեն ապացուցել է աշխարհին, որ ավելի ժողովրդավարական պետությունը չի կարող տոտալիտար պետության կազմում լինել, տվյալ դեպքում Ադրբեջանի կազմում, իսկ այնտեղ եղած 70 տարիները գիտենք, թե ինչպես է եղել։
Միակ ճիշտ ճանապարհը ժողովրդավարական պետություն կառուցելն է, և ես այն համոզմունք ունեմ, որ ի վերջո դա տեղի է ունենալու, և աշխարհը ճանաչելու է ԼՂՀ անկախությունը, որովհետև այլընտրանք չկա։ Գիտենք, թե վերջին 20-25 տարիների ընթացքում քանի պետություններ արժանացել են այդ բախտին, անկախություն են ձեռք բերել և ինքներդ էլ շատ լավ գիտեք, որ Արցախն այդ պետություններից ժողովրդավարությամբ ոչնչով հետ չի ընկնում։ Մի օրինակ բերեմ, ես 2010-ին որպես պատգամավոր մասնակցում էր Հարվային Օսիայի անկախության տոնակատարություններին և Հարավային Օսիայի և Աբխազիայի մեր բարեկամները նույնիսկ ինչ-որ տեղ անհարմար էին զգում մեր առջև՝ ասելով, որ դուք շատ ավելի կայացած եք, քան մենք, բայց տեսեք Ռուսաստանը մեր անկախությունը ճանաչել է, իսկ Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը չի ճանաչել։ Դե մենք էլ շատ լավ գիտենք, որ կրկնակի ստանդարտները աշխարհում միշտ էլ կան, ելնելով սեփական շահերից՝ գերտերություններն իրենց քայլերն են անում, բայց մենք այն վստահությունն ունենք, որ, վաղ թե ուշ, Արցախի Հանրապետության ճանաչումը տեղի է ունենալու։
