Այսօր՝ ապրիլի 18-ին, «Մատենադարան-Գանձասար» գիտամշակութային կենտրոնում տեղի է ունեցել Ստեփանոս Երեցի «Հանգիտագիրք» պատմագրքի (գրաբար բնագրի աշխարհաբար փոխադրությամբ) և Երևանի Մատենադարանի արխիվային բաժնի վարիչ, պատմական գիտությունների թեկնածու Արմեն Մալխասյանի «Հայկական կազմարարության Արցախ-Ուտիքի դպրոցը» գրքերի շնորհանդեսը:
«Մատենադարան-Գանձասար» գիտամշակութային կենտրոնում տեղի է ունեցել գրքերի շնորհանդես (լուսանկարներ)
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, ապրիլի 18, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: Օրհնության խոսքով գրքերի շնորհանդեսին հանդես է եկել Արցախի թեմի առաջնորդ Պարգև արքեպիսկոպոս Մարտիրոսյանը:
Նա նաև կարևորել է գիտամշակութային կենտրոնում նման գրքերի շնորհանդեսների և գիտաժողովների կազմակերպումը:
Միջոցառմանը Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի տնօրեն Վահան Տեր-Ղևոնդյանն ասել է, որ «Հանգիտագիրք» պատմագիրքը բացառիկ աղբյուրագիտական արժեք է, որի լույսընծայումն բոլորի համար կարևոր է:
Ըստ Վ. Տեր-Ղևոնդյանի՝ ԱՀ մշակույթի, երիտասարդության հարցերի և զբոսաշրջության նախարարության աջակցությամբ հրատարակված Արմեն Մալխասյանի «Հայկական կազմարարության Արցախ-Ուտիքի դպրոցը» աշխատության տպագրությամբ սկիզբ է դրվում հայկական կազմարարական դպրոցների պատմության ուսումնասիրությունունների հրատարակությանը: Այդ ուսումնասիրություններն արված են հայերեն ձեռագրերի կազմերի վրայի արձանագրությունների հետազոտության և վերծանության հիման վրա:
«Շատ կարևոր է, որ «Մատենադարան-Գանձասար» գիտամշակութային կենտրոնում ստեղծենք հարուստ գրադարան և գիտական մթնոլորտ: Այստեղ պետք է լինի Արցախի, Հայաստանի և արտերկրի մտավորականների, գիտնականների և ուսանողների յուրօրինակ հավաքատեղի, իսկ դրա համար պետք է պարբերաբար կազմակերպենք նման միջոցառումներ»,-նշել է Վ. Տեր-Ղևոնդյանը:
ԱՀ կրթության, գիտության և սպորտի նախարար Նարինե Աղաբալյանի խոսքով՝ «Մատենադարան-Գանձասար» գիտամշակութային կենտրոնի բացումը մի կարևոր քայլ է վերստեղծելու այն միջավայրը, որը ծնունդ է տվել պատմամշակութային արժեքների և որով հպարտանալու առիթ ունի յուրաքանչյուր հայ, քանի որ այնտեղ ամբարված և ներկայացված են հայկական հոգևոր հարուստ ժառանգությունը:
Նախարարը նշել նաև, որ շատ կարևոր է նոր գրքերի հրատարակումը և ըստ էության ասել. «Այսօր մենք հնարավորություն ունենք ներկայացնելու Արմեն Մալխասյանի «Հայկական կազմարարության Արցախ-Ուտիքի դպրոցը» գիրքը և ևս մեկ անգամ հավաստելու, որ այն ամենն ինչ արվել է այստեղ, արվել է հիմնովին և գիտականորեն: Այս կենտրոնը պետք է դառնա գիտական ուսումնասիրությունների, հետազոտությունների հարթակ: Ի ուրախություն մեզ, օրեր առաջ ՀՀ կառավարության կողմից հաստատվել է «Մատենադարան-Գանձասար» գիտամշակութային կենտրոնի կարգավիճակը՝ որպես Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան մատենադարանի մասնաճյուղ»:
ԱՀ մշակույթի, երիտասարդության հարցերի և զբոսաշրջության նախարար Սերգեյ Շահվերդյանը ևս կարևորել է՝ «Մատենադարան-Գանձասար» գիտամշակութային կենտրոնում գրքերի շնորհանդեսի անցկացումը:
«Արցախպրես»-ի թղթակցի հետ զրուցում խոսելով «Հայկական կազմարարության Արցախ-Ուտիքի դպրոցը» գրքի հրատարակության մասին՝ Արմեն Մալխասյանն ասել է, որ գրքում Երևանի Մատենադարանի ձեռագրերի հավաքածուի հիման վրա ներկայացված է հայկական կազմարարության Արցախ-Ուտիքի դպրոցը, բերված են 18-րդ դարի երկրորդ կեսին ստեղծված կաշվե կազմերի նմուշներ:
«Մեր ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ այդ կազմերը վերանորոգություններ չեն. դրանք պատրաստվել են նորովի և փոխարինել ձեռագրերի նախնական վնասված կազմերի: Դրանք տախտակե միջուկով կաշվե կազմեր են: Կազմը ձեռագրի գոյացման կարևոր ավարտական փուլն է: Ձեռագիր մատյանին նայելիս առաջինը ակնառու է լինում կազմը: Ձեռագրերի մասին գիրք գրելը բավական չէ, այլ անհրաժեշտ է նաև հրապարակել»,- մասնավորապես ասել է գրքի հեղինակը:Գիրքը նախատեսված է պատմաբանների, ձեռագրագետների, արձանագրագետների, արվեստաբանների և ընթերցող լայն հասարակայնության համար:
Ա. Մալխասյանը շնորհանդեսին սլայդների միջոցով ցուցադրել է նաև կազմարարության ուսումնասիրության աշխատանքները:
Թեհրանի Փերիո Կրթասիրաց միության կողմից Ստեփանոս Երեցի «Հանգիտագիրք» պատմագրքի հրատարակման պատասխանատու Գասպար Ամիրխանյանն էլ ներկայացրել է գրքի աշխարհաբար փոխադրության աշխատանքները նախաձեռնելու և այն տպագրելու պատմությունը:
Նա նշել է, որ գրքի առաջին շնորհանդեսը տեղի է ունեցել 2014 թվականի հուլիսի 19-ին Թեհրանում, իսկ երկրորդը՝ 2017 թվականի սեպտեմբերի 7-ին՝ Երևանում:
Նրա խոսքով՝ 230 տարվա մոռացությունից հետո այդ ձեռագիր մատյանը նոր կյանք է առել, որը նաև 18-րդ դարի իրանահայ համայնքի կյանքը ներկայացնող կարևոր աղբյուր է:
Գրքի փոխադրության և տպագրության աշխատանքներին աջակցելու և շնորհանդեսը կազմակերպելու համար Գասպար Ամիրխանյանը Թեհրանի Փերիո Կրթասիրաց միության շնորհակալագրով պարգևատրել է Վահան Տեր-Ղևոնդյանին:
Բնագիրը պատրաստել և աշխարհաբարի են փոխադրել Մատենադարանի ավագ գիտաշխատողներ Թամարա Մինասյանը, Լուսինե Թումանյանը և Հասմիկ Կիրակոսյանը: Առաջաբանը գրել է իրանագետ Վահան Բայբուրդյանը:
Գրքի՝ աշխարհաբար փոխադրելու աշխատանքների մասին զեկույցով հանդես է եկել Երևանի Մատենադարանի ավագ գիտաշխատող Թամարա Մինասյանը:
Նա նշել է, որ «Հանգիտագիրքը» մեզ է հասել երկու ձեռագրով. բնագիրը Նոր Ջուղայի ձեռագրատանը պահվող թիվ 654 մատյանն է: Երկրորդը՝ պահվում է Երևրանի Մատենադարանում, որը 1945-1946 թվականներին Ջուղայի ձեռագրից ամբողջությամբ ընդօրինակել է իրանահայ բանասեր Լևոն Մինասյանը:
Շնորհանդեսի վերջում Վահան Տեր-Ղևոնդյանը «Մատենադարան-Գանձասար» գիտամշակութային կենտրոնի աշխատանքներին աջակցելու համար Արցախի Թեմի առաջնորդ Պարգև Արքեպիսկոպոս Մարտիրոսյանին և Նարինե Աղաբալյանին պարգևատրել է «Մատենադարան» հուշամեդալներով:
Միջոցառմանը ներկա էին ԱՀ գրողների միության նախագահ Վարդան Հակոբյանը, Արցախի պետական համալսարանի դասախոսներ, ուսանողներ, հոգևորականներ, հյուրեր և այլք: