ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 29 մայիսի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ:  ՆԱՏՕ երկու դաշնակիցներն արդեն մի քանի ամիս վիճում են Թուրքիայի կողմից ռուսական զենիթային հրթիռային Ս-400 համալիրների ձեռքբերման շուրջ, որոնք, Վաշինգտոնի կարծիքով, անհամատեղելի են արեւմտյան դաշինքի պաշտպանական համակարգի հետ եւ սպառնալիք են ներկայացնում ամերիկյան F-35 կործանիչների համար, որոնք Թուրքիան նույնպես ծրագրում է գնել։

Երկու աղբյուր, որոնք ծանոթ են Թուրքիայի դերին F-35-ների արտադրության եւ մատակարարումների ծրագրին եւ չեն ցանկացել նշել անունները, հայտարարել են, որ վերջնական որոշում դեռեւս չի կայացվել, փոխանցում է news.am-ը:

Հարցի շուրջ բանավեճերը կապված են ի հայտ եկած այն նշանների հետ, թե Թուրքիան, այնուամենայնիվ, մտադիր է գնել Ս-400 համալիրներ։ Պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարը մայիսի 22-ին ասել էր, որ թուրք զինծառայողները պատրաստություն են անցնում Ռուսաստանում՝ Ս-400-ների շահագործման նպատակով։ Նրա խոսքով՝ ռուսական անձնակազմը կարող է գալ Թուրքիա։

Թուրք օդաչուները պատրաստություն են անցնում նաեւ ԱՄՆ ՌՕՈւ Լյուք կայանում (Արիզոնա)։ Առայժմ պարզ չէ, թե արդյոք նրանց ուսուցման դադարեցումը կնշանակի, որ նրանք պետք է հեռանան երկրից, թե՞ նրանց թույլ կտան մնալ կայանում, մինչեւ որ վերջնական որոշում կկայացվի F-35 ծրագրի վերաբերյալ Թուրքիայի ապագայի մասին։

ԱՄՆ-ը հստակ հայտարարել է, որ Թուրքիան չի կարող միաժամանակ ունենալ Ս-400 համակարգեր եւ լինել F-35 ծրագրի մաս։ F-35 կործանիչները արտադրվում են Lockheed Martin ընկերության կողմից։

Փորձագետների կարծիքով, եթե Թուրքիան հանվի ծրագրից, դա կդառնա ամենալուրջ տարաձայնություններից մեկը երկու երկրների միջեւ նորագույն պատմության մեջ։

«Վաշինգտոնը հասկացնում է, որ թեեւ չէր ցանկանա խզել ռազմական կապերը Թուրքիայի հետ, բայց պատրաստ է գնալ դրան, եթե Անկարան չփոխի իր դիրքորոշումը Ս-400-ների հարցում»,- ասում է Մերձավորարեւելյան քաղաքականության Վաշինգտոնի ինստիտուտում թուրքական ծրագրի տնօրեն Սոներ Չաղափթայը։

Պենտագոնը եւ Պետդեպարտամենտը հրաժարվել են մեկնաբանել որեւէ բանավեճ օդաչուների վերաբերյալ։ Միեւնույն ժամանակ, Պենտագոնի ներկայացուցիչ, գնդապետ Մայք Էնդրյուսը նշել է, որ Անկարայի հետ քննարկվում է Patriot հակահրթիռային համակարգերի հնարավոր գնման հարցը։

Նա ասել է, որ Raytheon ընկերության Patriot համակարգերը «հուսալի,  ՆԱՏՕ համակարգերի հետ համատեղելի այլընտրանք են, բավարարում են Թուրքիայի ազգային պաշտպանության պահանջները»։

Ավելի վաղ Թուրքիան ասել էր, որ Ս-400 համակարգերը կմատակարարվեն հունիսին, բայց երկուշաբթի Աքարը թուրքական Haberturk հեռուստաընկերության հարցազրույցում ասել էր, որ մատակարարումները կարող են հետաձգվել։ Ընդ որում՝ նա ավելացրել է, որ դրանց գնման հարցը լուծված է։

«Գուցե դրանք չստանանք հունիսին, բայց դրանք տեղ կհասնեն առաջիկա ամիսներին։ Գործընթացն սկսված է»,- ասել է նա։

Առարկելով ռուսական համակարգերի նախատեսվող գնմանը՝ ԱՄՆ-ը մարտի վերջին դադարեցրեց Թուրքիային սարքավորումներ մատակարարել, որոնք կապված են F-35-ի հետ։ Թուրքիան միաժամանակ թե՛ կործանիչներ է գնում, թե՛ դրանց արտադրության գծով ծրագրի գործընկերն է։ Սա առաջին կոնկրետ քայլն էր, որը, վերջնարդյունքում, կարող է հանգեցնել Թուրքիային F-35 ծրագրից վերջնականապես հանելուն։