Artsakhpress

Վերլուծական

Չտեսնելով իր աչքի գերանը. Ադրբեջանը «չի հիշում» Հիտլերի հետ համագործակցած իր հերոսին

Ադրբեջանի հերոս Մամեդ Էմին Ռասուլզադեն կանգնած էր ԽՍՀՄ–ի դեմ կռվող նացիստական «Ադրբեջանական լեգեոնի» ակունքներում։ Ադրբեջանում Ռասուլզադեին նվիրված են փողոցներ, կանգնեցված են արձաններ։

Չտեսնելով իր աչքի գերանը. Ադրբեջանը «չի հիշում» Հիտլերի հետ համագործակցած իր հերոսին

Չտեսնելով իր աչքի գերանը. Ադրբեջանը «չի հիշում» Հիտլերի հետ համագործակցած իր հերոսին
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 15 հոկտեմբերի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: Երբ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն անհիմն մեղադրում է Գարեգին Նժդեհին նացիստական Գերմանիայի հետ համագործակցության մեջ, նա մոռանում է Ադրբեջանում հերոսացված 20-րդ դարի գործիչ Մամեդ Էմին Ռասուլզադեին, որը կանգնած էր ԽՍՀՄ-ի դեմ կռվող «Ադրբեջանական լեգեոնի» ակունքներում, գրում է  Armeniasputnik.am լրատվական կայքը:
Հոկտեմբերի 11-ին Աշխաբադում ԱՊՀ երկրների ղեկավարների նիստին Ալիևը Նժդեհին սևացնելու փորձ էր արել, ինչին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հակադարձել էր` ասելով, որ Նժդեհը պայքարել է թուրքերի դեմ, ոչ թե Խորհրդային Միության։
Խորհրդային Միության դեմ կռվող նացիստական բանակում կային ազգային լեգեոններ, որոնց շարքում կային հայկական, վրացական և ադրբեջանական լեգեոններ։ Այն դեպքում, երբ որևէ փաստ չկա Գարեգին Նժդեհի` հայկական լեգեոնում կռվելու վերաբերյալ, Մամեդ Էմին Ռասուլզադեն պաշտոնապես գլխավորել է Գերմանիայում ադրբեջանական ներկայացուցչությունը և անձամբ մասնակցել «Ադրբեջանական լեգեոնի» ստեղծմանը։
Բացի այդ, լեգեոնների գործողությունները տարբեր մասշտաբների են եղել։ Ամերիկացի պատմաբան Ալեքսանդր Դալլինը իր «Գերմանական գերիշխանությունը Ռուսաստանում, 1941-1945» աշխատությունում գրում է, որ Ադոլֆ Հիտլերը չէր վստահում հայկական և վրացական լեգեոններին, հուսալի էր համարում միայն ադրբեջանական լեգեոնը։ Հիտլերի անվստահությունը հիմնված էր շշուկների վրա, որ հայկական լեգեոնի ներկայացուցիչները օգնում են գերիներին փախչել։ Դեպքերից մեկը հետագայում հաստատվեց` հրեա գերի Իոսիֆ Կոգանը փրկվելուց հետո պատմել է, որ հայերի օգնությամբ է փախել համակենտրոնացման ճամբարից։ «Ադրբեջանական լեգեոնը» բավականին հարգված էր նացիստական կառավարության կողմից, նրան էր «վստահված» Լեհաստանի դեմ 1944 զինված գործողությունները։

«Ադրբեջանական լեգեոնի» ստեղծման հիմքում կանգնած Մամեդ Էմին Ռասուլզադեն Ադրբեջանի առաջին հանրապետության (1918-1920) խորհրդարանի նախագահն էր։ Ադրբեջանում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո Ռասուլզադեն տեղափոխվում է Թուրքիա։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Ռասուլզադեին ադրբեջանական էմիգրացիայի այլ անդամների հետ հրավիրում են Բեռլին` Գերմանիայի նացիստական կառավարության հետ բանակցություններ վարելու համար։ Բանակցությունների արդյունքում որոշվում է, որ Ռասուլզադեն գլխավորելու է Գերմանիայում ադրբեջանական ներկայացուցչությունը։
Ռուսաստանի արտաքին հետախուզական ծառայության գեներալ–մայոր Լև Սոցկովը իր «Անհայտ սեպարատիզմ» աշխատության մեջ գրում է, որ Ռասուլզադեն կապ ուներ Կարմիր բանակի դեմ դիվերսանտներ ուղարկելու հետ։
Սոցկովը նաև նշում է, որ պայմանավորվածության համաձայն նացիստական կառավարությունը չի բավարարում Ռասուլզադեի` Ադրբեջանի անկախացման պահանջը։ Հարաբերությունները սրվում են և Ռասուլզադեին զրկում են Գերմանիայում ադրբեջանական ներկայացուցչության ղեկավարի պաշտոնից։ Գործիչը վերադառնում է Թուրքիա, որտեղ էլ մահանում է 1955-ին։
Ադրբեջանում Ռասուլզադեն ազգային հերոս է համարվում։ Նա պատկերված է 1000 մանաթի թղթադրամի վրա, նրա պատվին արձաններ են կանգնեցված Ադրբեջանի Գյանջա, Նովխանի և Զաքաթալա քաղաքներում, Բաքվում էլ կա նրա անվան փողոց։ 2015-ին Իլհամ Ալիևի հրամանով Բաքվի «Ուլդուզ» մետրոյի կայարանի մոտ տեղադրված Ռասուլզադեի արձանը հանվել է, դրա փոխարեն դրվել է Հեյդար Ալիևի արձանը։ Սակայն դա ավելի շատ կապված էր ավագ Ալիևին էլ ավելի հերոսացնելու, ոչ թե Ռասուլզադեի դերը փոքրացնելու հետ։ 2014-ին Իլհամ Ալիևի հրամանով Ադրբեջանում մեծ շուքով նշվել է Մամեդ Էմին Ռասուլզադեի 130-ամյակը։
Հարգելի՛ ընթերցող, 1-5 բալային համակարգով կարող եք գնահատել նյութի որակը՝ 10-55 կարճ համարին ուղարկելով sms հաղորդագրություն՝ նշելով համապատասխան կոդը` -70-:

     

Քաղաքական

ԱԺ նախագահը և Չեխիայի դեսպանը մտքեր են փոխանակել Ադրբեջանում պահվող հայ գերիների վերադարձի շուրջ

ՀՀ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը մարտի 18-ին ընդունել է Հայաստանի Հանրապետությունում Չեխիայի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Պետր Պիրունչիկին:

Հայ դատի հանձնախումբն ԱՄՆ Կոնգրեսում քննարկումներ է կազմակերպել Լեռնային Ղարաբաղի հայերի իրավունքների թեմայով

Ամերիկայի հայ դատի հանձնախմբի կողմից Միացյալ նահանգների Կոնգրեսում կազմակերպվել է «Ցեղասպանության հակադարձում․ Արցախի բնիկ հայերի իրավունքների և անվտանգ վերադարձի ապահովում» խորագրով երկօրյա քննարկում։

Հայաստանը գործադրում է բոլոր ջանքերն Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի ստորագրման համար․ Միրզոյան

Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը Ղազախստանի արտաքին գործերի նախարար Մուրատ Նուրտլեուին ներկայացրել է Հարավային Կովկասում տիրող իրավիճակը և Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը։

Հայաստանի և Ղազախստանի ԱԳ նախարարները ստորագրել են երկու գերատեսչությունների միջև 2024-2025թթ. գործողությունների ծրագիրը

Հայաստանի և Ղազախստանի արտաքին գործերի նախարարներ Արարատ Միրզոյանը և Մուրատ Նուրտլեուն ստորագրել են երկու գերատեսչությունների միջև 2024-2025թթ. գործողությունների ծրագիրը:

Տնտեսական

Հասարակական

Այսօր եկեղեցին նշում է Ս. Գրիգոր Լուսավորչի սոսկալի չարչարանքների և Վիրապ մտնելու տոնը

Մարտի 16-ին Արարատյան Հայրապետական թեմի բոլոր եկեղեցիներում կմատուցվի բաց Խորանով Ս. Պատարագ:

ՀՀ իշխանությունները պետք է հասնեն Ադրբեջանի կողմից Արցախի գերեվարված ռազմաքաղաքական ղեկավարների և բոլոր գերիների առանց պայմանի ազատ արձակմանը․ Մայր Աթոռ

Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Երկրորդ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի նախագահությամբ Հայաստանի եպիսկոպոսները և թեմակալ առաջնորդները հանդես են եկել հայտարարությամբ Արցախի Հանրապետության գերեվարված ռազմաքաղաքական ղեկավարների հիմնարար իրավունքների ոտնահարման դեպքերի վերաբերյալ։

Մշակվել է ծրագիր, որի միջոցով ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները կարող են ուսում ստանալ և աշխատանքի անցնել պետական աջակցությամբ

Մշակվել է ծրագիր, որի միջոցով Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանվածները կարող են ուսում ստանալ և աշխատանքի անցնել պետական աջակցությամբ:

Ադրբեջանցիներն Արցախում ավերել են զոհված զինծառայողներին նվիրված հուշահամալիրը, անհետացրել է 13-րդ դ. արձանագիր խաչքարը

Ադրբեջանցիներն ավերել են Արցախի Ծար գյուղում գտնվող արցախյան ազատամարտում զոհված հայ զինծառայողներին նվիրված հուշահամալիրը, անհետացրել 1224 թ․ արձանագիր խաչքարը։

Ռազմական

Հայ-ադրբեջանական սահմանին օպերատիվ իրավիճակը հարաբերական կայուն է․ Էդվարդ Ասրյան

Հայ-ադրբեջանական սահմանին օպերատիվ իրավիճակը գնահատվում է հարաբերական կայուն։

ՊՆ վարչական համալիրում տեղի է ունեցել Նիկոլաոս Դենդիասի դիմավորման հանդիսավոր արարողությունը

ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը մարտի 4-ին ընդունել է պաշտոնական այցով Հայաստանի Հանրապետություն ժամանած Հունաստանի ազգային պաշտպանության նախարար Նիկոլաոս Դենդիասին։

Հունաստանի պաշտպանության նախարարը ժամանել է Հայաստան

Հայաստանի պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի հրավերով Հայաստան է ժամանել Հունաստանի ազգային պաշտպանության նախարար Նիկոս Դենդիասի գլխավորած պատվիրակությունը։

Հունաստանի պաշտպանության նախարարը ժամանել է Հայաստան

Հայաստանի պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի հրավերով Հայաստան է ժամանել Հունաստանի ազգային պաշտպանության նախարար Նիկոս Դենդիասի գլխավորած պատվիրակությունը։

Տեսանյութեր

ավելին

Ամենադիտված

ամիս

շաբաթ

օր

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածների համար նախատեսված «40+10 հազար» ծրագիրը կշարունակվի առնվազն մինչև տարեվերջ

Մարտի 20-ին Ազատության հրապարակում տեղի կունենա Արցախի ժողովրդի կարիքների ապահովման նախաձեռնության հանրահավաքը

Հայաստանը մնում է ՀԱՊԿ-ի դաշնակիցը. գլխավոր քարտուղար

Բեռլինում Արցախի մշակութային ժառանգության մասին գրքի շնորհանդեսը չեղարկվել է «միջոցառման դեմ զանգվածային արշավի և էսկալացիայի վտանգի» պատճառով

Ռուբլին, եվրոն և դոլարը էժանացել են

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված 7 ընտանիք 16 միլիոն դրամ կստանա՝ սահմանամերձ գյուղերում բնակարան կառուցելու համար

ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ

Անահիտ Մանասյանը մասնակցել է Հիմնարար իրավունքների ֆորումին

Բանակցային օրակարգ ներառել Արցախի ժողովրդի՝ միջազգային երաշխիքներով Արցախ վերադառնալու հարցը. Հայտարարություն

Search