Artsakhpress

Մշակույթ

Արցախի հուշարձանների պատմությունն ու անձնագրային տվյալները մեկ հարթակում. շահագործվում է monumentwatch.org կայքը

44-օրյա պատերազմի հետևանքով Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած Արցախի մշակութային հուշարձանների մշտադիտարկման նպատակով արվեստաբան Աննա Լեյլոյան-Եկմալյանը և պատմաբան, հնագետ, մշակութաբան Համլետ Պետրոսյանն իրենց շուրջ են համախմբել մի խումբ բարձրակարգ մասնագետների և ստեղծել monumentwatch.org կայքը:

Արցախի հուշարձանների պատմությունն ու անձնագրային տվյալները մեկ հարթակում. շահագործվում է monumentwatch.org կայքը

Արցախի հուշարձանների պատմությունն ու անձնագրային տվյալները մեկ հարթակում. շահագործվում է monumentwatch.org կայքը
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 25 մայիսի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ:Այն ակադեմիական հարթակ է, որում գիտական հոդվածների,  քարտեզների, լուսանկարների և այլ նյութերի միջոցով հնարավոր է ծանոթանալ հայկական հուշարձանների պատմությանը, անձնագրային տվյալներին և այլ կարևոր հրապարակումների:
«Արմենպրես»-ի թղթակիցը կայքի ստեղծման գաղափարի, բովանդակության, մասնագետների կատարած լայնածավալ աշխատանքի մասին զրուցել է  նախաձեռնության համահեղինակ Աննա Լեյլոյան-Եկմալյանի հետ, որի խոսքով՝ հիմա են հանրությանը հայտնում նախագծի մասին, քանի որ կայքն արդեն շահագործվում է: 
Նա պատմում է, որ աշխատանքներն սկսվել են 2020 թվականի վերջում: Արցախյան 44-օրյա պատերազմից հետո, մտահոգված հայկական մշակութային հուշարձանների ճակատագրով, Աննա Լեյլոյան-Եկմալյանը բաց նամակով դիմել է Ֆրանսիայի ԱԳ նախարարին, ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպանին՝ ահազանգելով, որ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած հուշարձանները վտանգված են:
«Մարդկային կորստից, գերիների խնդրից հետո կարևոր է մշակութային կորստի հարցը: Երկու նամակներն էլ պատասխան ստացան: Պատրաստակամ էին օգնել մեզ, բայց որևէ մեկը որևէ տեղեկություն չուներ: Կարող ես օգնել, երբ կա դրա հնարավորությունը, սակայն Ադրբեջանի իշխանություններն այսօր խափանում են ցանկացած  առիթ: Իմ հիմնական նպատակն էր նախ ահազանգել, որ սարսափելի վիճակում ենք հայտնվելու: Մինչ օրս տեսնում ենք, որ որևէ բան անել հնարավոր չէ, ու հասկացանք, որ պետք չէ հույսը դնել ուրիշների օգնության վրա: Բնականաբար պետք է դիմել, բնականաբար դրա կարիքը կա, սակայն չէի կարող ձեռքերս ծալած նստել ու սպասել, թե երբ են մեզ աջակցելու»,-նշում է նա:
Խնդիրը քննարկել են և՛ փորձառու, և՛ երիտասարդ մասնագետների հետ: Լեյլոյան-Եկմալյանի խոքով՝ Համլետ Պետրոսյանը շատ մեծ մասնակցություն ունի ծրագրին: Երկուսով են հիմնադրել կայքը,  բայց Աննա Լեյլոյան-Եկմալյանն ապրում է Փարիզում և հեռախոսազրույցների, օնլայն քննարկումների միջոցով է մասնակցում աշխատանքին,  իսկ Համլետ Պետրոսյանը համակարգում է ամբողջ գործընթացը:
Հավաքվել է լավագույն մասնագետների մի խումբ, որում ընդգրկված են թե՛ երիտասարդ, թե՛ հասուն և շատ փորձառու գիտնականներ, նվիրյալներ, որոնք ուզում են ինչ-որ բան անել, եթե անգամ այդ աշխատանքը մի կաթիլ ջուր է օվկիանոսում:
Մասնագետներն այլևս հնարավորություն չունեն ֆիզիկապես հետևելու հուշարձանների վիճակին, այդ իսկ պատճառով մշտադիտարկում են իրականացնելու տարբեր հարթակներում, հետևելու են, թե ադրբեջանցիներն ինչ հրապարակումներ են անում: «Մեր դիտարկումը նախ և առաջ այդ ուղղությունն ունի, որովհետև անհրաժեշտ է ամեն օր փաստացի վավերագրել, թե ինչ վիճակում են մեր հուշարձանները: Ակնհայտ է, որ դրանք կա՛մ քանդվելու են, կա՛մ վերափոխվելու են: Հայկական հուշարձանների ոչնչացումը Ադրբեջանի պետական քաղաքականության մասն է: Նրանք նաև փորձում են յուրացնել այդ ժառանգությունը»,-շեշտում է արվեստաբանը: 
Ըստ Լեյլոյան-Եկմալյանի՝ մենք սարսափելի գործընթացի առաջ ենք կանգնած, և եթե ոչինչ չարվի, վաղը չենք կարողանա ապացուցել, որ հայկական հուշարձանները մերն են: 
Լեյլոյան-Եկմալյանի հավաստիացմամբ՝ monumentwatch.org-ը անկախ համալսարանական հարթակ է: «Մենք բոլորս գիտնականներ ենք, որոնցից ոչ մեկը չի քաղաքականացնում այդ աշխատանքը: 15 գիտնական ստեղծում է տվյալների հավաքածու, որը կարող է օգտագործել ցանկացած անձ: Մասնագետները ցուցակագրել են այն հուշարձանները, որոնք Արցախյան 44-օրյա պատերազմից հետո անցել են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ: Արցախի տարածքում 4000-ից ավելի հուշարձան կա, իսկ 1700-ից ավելի հուշարձան այսօր ուղղակիորեն վտանգված է: Մենք այլևս ժամանակ չունենք սպասելու»,-ահազանգում է նա:
Մասնագետներն առանձնացրել են մի քանի հուշարձան, կայքում ներկայացրել դրանց  անձնագրային տվյալները, հուշարձանի դիրքը, ֆիզիկական բոլոր տվյալները, նկարագրությունը, պատմությունը և այլն, նշել են գիտական բոլոր աղբյուրները, որտեղ այս կամ այն հուշարձանի մասին առաջին անգամ հիշատակվել է:
Գիտնականներն աշխատանքային հատուկ մեթոդ են մշակել. կայքում զետեղված բոլոր հոդվածները պետք է միանման լինեն, պատասխանեն նույն հարցերին, որպեսզի դա լինի շատ ակադեմիական հստակ գիտական աշխատանք:
Աննա Լեյլոյան-Եկմալյանը կարծում է՝ կայքը հսկայական գործի առաջին քարն է, որի վրա պետք է կառուցվի ամբողջ աշխատանքը, քանի որ 1700 հուշարձան կա: Գիտակցում են, որ մի քանի ասմում կամ մի տարում չեն կարող բոլոր հուշարձանների տվյալները ներկայացնել, հետևաբար կայքը գործարկելուց հետո 140  հուշարձան են ընտրել, որոնց վրա աշխատում են:
«Մասնագետների թվում են նաև Լյուբա Կիրակոսյանը, երիտասարդներից Սասուն Դանիելյանը,  մարդիկ, որոնք երկար տարիներ աշխատել են Արցախում, շատ լավ են ճանաչում յուրաքանչյուր հուշարձան»,-ասում է նա:
Նախաձեռնության համահեղինակը տեղեկացնում է, որ  ի սկզբանե նախատեսել են՝  monumentwatch.org-ը պետք է լինի երեք լեզվով՝ հայերեն, ռուսերեն և անգլերեն, սակայն կայքը մի քանի օր է, որ շահագործվում է և դեռ կան հոդվածներ, որոնց միայն հայերեն տարբերակներն են դեռ հասանելի, սակայն մասնագետ թարգմանիչներն աշխատում են և ամեն օր լրացնում են բացերը: «Հույս ունեմ, որ կայքը կդառնա լուրջ ակադեմիական հարթակ, որի միջոցով հետագայում նաև այլ կարևոր ծրագրեր կիրագործվեն»,-եզրափակեց Աննա Լեյլոյան-Եկմալյանը:

     

Քաղաքական

ԱՄՆ-ն համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ, թե Բրյուսելի հանդիպումը կարող է սրել իրավիճակը տարածաշրջանում․ Մեթյու Միլլեր

Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները համաձայն չէ ադրբեջանական կողմի այն պնդումներին, որ ապրիլի 5-ին Բրյուսելում կայանալիք Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ բարձր մակարդակի հանդիպումը կարող է ապակայունացնել և սրել իրավիճակը Հարավային Կովկասում։

Արարատ Միրզոյանը ՀՀ ԱԺ անունից Արգենտինայի Պատգամավորների պալատի գործընկերներին հրավիրել է Հայաստան

Մարտի 26-ին պաշտոնական այցով Բուենոս Այրեսում գտնվող ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հանդիպում է ունեցել Արգենտինյան Հանրապետության Պատգամավորների պալատի նախագահ Մարտին Մենեմի հետ:

Նիկոլ Փաշինյանն ու Անն-Լորանս Պետելը քննարկել են Հարավային Կովկասում տեղի ունեցող գործընթացները

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ընդունել է Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի Ֆրանսիա-Հայաստան բարեկամական խմբի նախագահ Անն-Լորանս Պետելի գլխավորած պատվիրակությանը:

Ֆրանսիայի ԱԺ Ֆրանսիա-Հայաստան բարեկամական խումբն այցելել է Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր

Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի Ֆրանսիա-Հայաստան բարեկամական խմբի ղեկավար Անն-Լորանս Պետելի գլխավորած պատվիրակությունը մարտի 27-ին այցելել է Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԺ Հայաստան-Ֆրանսիա բարեկամական խմբի ղեկավար Վլադիմիր Վարդանյանի և ՀՀ-ում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օլիվիե Դըկոտինյիի ուղեկցությամբ:

Տնտեսական

ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարը և ԱՄՆ դեսպանը քննարկել են հայ-ամերիկյան համագործակցությանն առնչվող հարցեր

Նախարար Գևորգ Պապոյանը մարտի 22-ին ընդունել է Հայաստանում ԱՄՆ արտակարգ և լիազոր դեսպան Քրիստինա Ալիսոն Քվինին:

Գերմանիայի կառավարությունը ՀՀ-ին կտրամադրի 12 մլն եվրոյի արտոնյալ վարկ. համաձայնագրի նախագիծը քննարկվել է ԱԺ-ում

Հայաստանի Հանրապետությունն ու Ասիական զարգացման բանկը ստորագրել են 66,1մլն եվրո արժողությամբ «Սեյսմիկ անվտանգության բարելավման ծրագիր (լրացուցիչ ֆինանսավորում)» վարկային համաձայնագիրը. այս մասին ասել է ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի տեղակալ Վաչե Տերտերյանը՝ ԱԺ ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի՝ մարտի 15-ի արտահերթ նիստում ներկայացնելով համաձայնագիրը վավերացնելու մասին օրենքի նախագիծը:

Ռուբլին, եվրոն և դոլարը էժանացել են

ՀՀ բանկերում այսօր՝ մարտի 13-ին ժամը 10:20-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում է 400.72 դրամ։

Մարտի 11-ին դոլարի, ռուբլու և եվրոյի փոխարժեքները փոխանակման կետերում

ՀՀ բանկերում այսօր՝ մարտի 11-ին ժամը 10:20-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում է 401.41 դրամ։

Հասարակական

Եվրանեսթ ԽՎ-ն ԵՄ-ին կոչ է արել մեծացնել մարդասիրական օգնությունը ԼՂ-ից բռնի տեղահանված անձանց

Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովը ԵՄ-ին կոչ է արել մեծացնել մարդասիրական և ֆինանսական օգնությունը ԼՂ-ից բռնի տեղահանված բնակչության շրջանում անչափահասների կարիքները բավարարելու համար։

«Հայաստան» հիմնադրամը շարունակում է աջակցել Լիբանանում գործող հայկական կրթական հաստատություններին

«Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը հերթական ֆինանսական աջակցությունն է ցուցաբերել Լիբանանի հայ կրթական հաստատություններին` Լիբանանի հայ համայնքին տրամադրվող շարունակական օգնության ծրագրի շրջանակում:

Հայաստանը շուրջ 30 տոննա մարդասիրական բեռ կուղարկի Գազայի բնակիչներին

Հայաստանի Հանրապետությունը մարդասիրական օգնություն կուղարկի Գազայից տեղահանված և Ռաֆահի անցակետում հաստատված, ծանր սոցիալ-տնտեսական վիճակում հայտնված բնակիչներին։

Հայաստանում աշխատանքի է տեղավորվել ԼՂ-ից տեղահանված շուրջ 12 հազար անձ

Հայաստանում աշխատանքի են ընդունվել Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված բավականին մեծ թվով անձինք։

Ռազմական

Հայաստանը մնում է ՀԱՊԿ-ի դաշնակիցը. գլխավոր քարտուղար

Հայաստանը շարունակում է մնալ ՀԱՊԿ-ի դաշնակիցը, միևնույն ժամանակ, կազմակերպությունը Հայաստանի ղեկավարության կողմից քաղաքական սթափություն է ակնկալում:

Հայաստանի պաշտպանության նախարարը պաշտոնական այցով մեկնել է Իրան

Հայաստանի պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի գլխավորած պատվիրակությունը մարտի 6-ին պաշտոնական այցով մեկնել է Իրանի Իսլամական Հանրապետություն։

Հայ-ադրբեջանական սահմանին օպերատիվ իրավիճակը հարաբերական կայուն է․ Էդվարդ Ասրյան

Հայ-ադրբեջանական սահմանին օպերատիվ իրավիճակը գնահատվում է հարաբերական կայուն։

ՊՆ վարչական համալիրում տեղի է ունեցել Նիկոլաոս Դենդիասի դիմավորման հանդիսավոր արարողությունը

ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը մարտի 4-ին ընդունել է պաշտոնական այցով Հայաստանի Հանրապետություն ժամանած Հունաստանի ազգային պաշտպանության նախարար Նիկոլաոս Դենդիասին։

Տեսանյութեր

ավելին

Ամենադիտված

ամիս

շաբաթ

օր

Search