Վերջերս մի քանի հակասական ազդանշաններ են եղել այն մասին, թե արդյոք Իրանի հետ միջուկային համաձայնագիրը կարող է կնքվել հունիսի 6-10-ն ընկած ժամանակահատվածում: Այս օրերին պետք է ավարտվի Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության և Թեհրանի միջև մարտին ստորագրված համաձայնագրի ժամկետը։
Իրանի հետ միջուկային գործարքը կարող է կնքվել հունիսի սկզբին
Բացի այդ, հունիսի 6-ին տեղի կունենա ՄԱԳԱՏԷ-ի Կառավարիչների խորհրդի հերթական նիստը։ Ինչպես երեկ հայտարարել է ՌԴ փոխարտգործնախարար Սերգեյ Ռյաբկովը, իրանական միջուկային ծրագրի լուծման՝ Գործողությունների Համատեղ համապարփակ ծրագրի (JCPOA) ամբողջական իրականացմանը վերադառնալու փաստաթուղթը գտնվում է բարձր պատրաստվածության աստիճանի, իսկ մնացած խնդիրները կրում են քաղաքական բնույթ։ Մինչդեռ, ինչպես նշում է The Jerusalem Post-ը, մի քանի անգամ Իրանը և համաշխարհային տերությունները սկսել են ավելի լուրջ խոսել ՄԱԳԱՏԷ-ի Կառավարիչների խորհրդի եռամսյակային հանդիպումների ժամանակ։
Գործարքի հետ կապված մեծ հույսեր էին կապվում 2021 թվականի վերջին, իսկ հետո նորից մարտին: Դա պայմանավորված էր այն ակնկալիքով, որ այաթոլլականները կցանկանային գործարք կնքել ՄԱԳԱՏԷ-ի Կառավարիչների խորհրդի նիստից առաջ։ 2020 թվականի հունիսին Կառավարիչների խորհուրդը դատապարտեց Թեհրանի այս մոտեցումը, որը կարճ ժամանակում հանգեցրեց Իսլամական Հանրապետությանը գնալ մի շարք զիջումների՝ ՄԱԳԱՏԷ-ի տեսուչներին: Եթե կազմակերպությունը վերստին դատապարտեր Իրանին վերջին հանդիպումներից որևէ մեկում կամ հունիսի 6-ին կայանալիք հանդիպման ժամանակ, հավանականությունն ավելի մեծ կլիներ, որ նա կարող էր հարցը փոխանցել նաև ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին: Թեհրանը սրանից է ցանկանում խուսափել։ Այնուամենայնիվ, դեռևս պարզ չէ, թե արդյոք Թեհրանը պատրա՞ստ է իրական փոխզիջումների։ Արդյո՞ք նա ՄԱԿ ԱԽ-ն բավական վտանգավոր կհամարի՞ գործարք կնքելու համար:
Ընդհանուր առմամբ, բանակցող կողմերը հարցերի մեծ մասը արդեն համաձայնեցրել են դեռ մարտ ամսին։ Հաղորդվում է, որ ԱՄՆ-ն Իրանին թույլ կտա պահպանել հարյուրավոր նոր առաջադեմ ցենտրիֆուգները՝ դրանք ոչնչացնելու փոխարեն: Գործարքը մեծապես նման կլինի JCPOA-ին, որով Իրանը պետք է սահմանափակի իր հարստացրած ուրանի քանակը և իր կողմից գործարկվող ցենտրիֆուգների որակն ու քանակը՝ պատժամիջոցների չեղարկման դիմաց:
Այստեղ անկյունաքարային հարցն այն էր, թե արդյոք ԱՄՆ-ը Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի զորքերը կհանի ահաբեկչական կազմակերպությունների ցուցակից, և արդյոք Թեհրանը որոշակի պարտավորություն կստանձնի չհակադրվել ամերիկյան շահերին: Եթե Թեհրանը գնա զիջումների, ապա ԱՄՆ-ը պատրաստ է կա՛մ վերադառնալ ԳՀՀԾ-ին՝ չշոշափելով Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի հարցը, կա՛մ հանել «Ալ-Քուդսի» ուժերը ահաբեկիչների ցուցակից։ Հարցն այն է, թե Իրանը կընդունի՞ Բայդենի վարչակազմի առաջարկած այս երկու տարբերակներից որևէ մեկը։ Ապրիլի վերջին ՄԱԳԱՏԷ-ի գլխավոր տնօրեն Ռաֆայել Գրոսսին ասել էր, որ Իրանը տեղափոխում է ցենտրիֆուգների արտադրության օբյեկտները մի վայր, որտեղ դրանք ավելի ապահով կլինեն։
Գրոսսին ասել էր, որ իր գործակալությունը դեռ փորձում է ճշգրտել Թեհրանի պատասխանները երկրի երեք տեղամասերում հարստացված ուրանի հետքերի հետ կապված առկախ հարցերին: Ամեն անգամ, երբ Գրոսսին հրապարակայնորեն բարձրացնում է այս խնդիրները, թվում է, թե Արևմուտքը կորցրել է համբերությունը և պատրաստ է առճակատման։
Միևնույն ժամանակ, Իրանը, կարծես, դեռ փորձում է կողմնորոշվել, թե արդյոք կարող է գոյատևել արևմտյան պատժամիջոցների պայմաններում, հաշվի առնելով փոփոխված աշխարհաքաղաքական համատեքստը, որում Ռուսաստանը, Չինաստանը և այլ երկրներ շարունակում են առանձնանալ Արևմուտքից:
