Արցախի խորհրդարանի «Հայրենիք» խմբակցության անդամ Գագիկ Պետրոսյանը Tert.am–ի հետ զրույցում անդրադառնում է Արցախում տիրող տրամադրություններին, կապված` ՀՀ-ին ու Արցախի հնարավոր փոխզիջումների, խաղաղապահների տեղակայման ու տարածքների վերադարձի հարցերին:
Քանի դեռ միջազգային հանրությունն ի վիճակի չէ ազդել հրադադարը խախտողների վրա, մեր միակ երաշխավորը Պաշտպանության բանակն է. ԼՂՀ պատգամավոր
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 21 ապրիլի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: «22 տարվա փխրուն հրադադարից հետո, որն ապահովվել է ուժերի հավասարակշռությամբ, հանկարծ սկսեցին խոսել խաղաղապահների մասին …, և եթե ներդնեին վերահսկողության մեխանիզմներ, հրադադարը դեռ երկար կարելի կլինի պահպանել: Այսինքն` խաղաղապահներ կարող են լինել միայն Արցախի միջազգային ճանաչումից հետո: Ըստ որում` այդ խաղաղապահ կոնտինգենտը պետք է լինի բազմազգ, բնականաբար, առանց Թուրքիայի մասնակցության»,– ասաց նա:
-Պարոն Պետրոսյան, նախ կներկայացրեք, ինչպիսի՞ն է իրավիճակն այս պահին Արցախում՝ Ադրբեջանի նախաձեռնած գրոհից և քառօրյա պատերազմից հետո հայտարարված հարաբերական հրադադարից հետո:
- Իրավիճակը, իհարկե, լարված է, բայց Արցախն իր կյանքով է ապրում, և մենք արդեն 22 տարի գտնվում ենք ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղություն իրավիճակում: Եվ այս ողջ ընթացքում մեզ վրա կրակել են, մեր նկատմամբ իրականացվել են տարբեր դիվերսիոն ներխուժումներ, որոնք վերջին 1,5 տարում ինչպես հաճախակիացել են, այնպես էլ դարձել են ավելի լկտի, ցինիկ: Բայց մեր քաջարի զինվորներն ու բնակչությունը նոր չէ, որ սովորել են դրանց: Եվ հիմա հարցը մեր ոգին, մեր «դուխն» ու ուժն են:
-Եթե մենք հստակ տեղեկացված ենք ՀՀ և ԼՂՀ Զինված ուժերի քայլերից, բացարձակապես անորոշ է քաղաքական կամ դիվանագիտական գործընթացը: Ադրբեջանի նախագահի օգնական Ալի Հասանովը հայտարարել էր, թե առաջիկա օրերին սկսվելու են «ինտենսիվ բանակցություններ» ղարաբաղյան հարցով՝ Ռուսաստանի նախաձեռնությամբ, մինչդեռ ՀՀ նախագահի մամուլի խոսնակ Վլադիմիր Հակոբյանն ասել է, որ Ղարաբաղի հարցով բարձր մակարդակով հանդիպում չի պլանավորվում: Ասացեք խնդրեմ, հնարավո՞ր է հարցի լուծումը տեղափոխել բանակցային սեղան, և այս հարցում միջազգային հանրության ջանքերն ինչպե՞ս եք գնահատում:
- Բանակցությունների ակտիվացումը չի նշանակում` միմիայն նախագահների հանդիպումներ. կարող են լինել արտաքին գործերի նախարարների, փորձագիտական շրջանակների հանդիպումներ ևս: Ինչպես նաև` մաքոքային դիվանագիտություն, որը կփորձի մոտեցնել կողմերի դիրքորոշումները, թեպետ ես անձամբ, կողմերի մոտեցումների համընկման որևէ հեռանկար չեմ տեսնում: Եվ միջազգային հանրությունը պետք է ներդնի անժամկետ զինադադարի խախտումների դիտարկման մեխանիզմներ, որոնք պետք է ունակ լինեն ազդել խախտումների հեղինակների վրա: Բայց քանի, որ ցավոք, սա մենք չենք տեսնում, ապա Արցախի միակ երաշխավորը մեր բանակն է:
- Առաջիկայում նախատեսվում է ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի այցը Հայաստան: Սպասելիքներ ունե՞ք մեր ռազմավարական դաշնակցի Ռուսաստանից ՝ խնդրի կարգավորման հարցում:
- Լավրովի այցը հենց նշածս մաքոքային դիվանագիտության տարր է: Առաջխաղացում չեմ ակնկալում, քանի որ աշխարհում լայնորեն տարածված են երկակի ստանդարտները, իսկ երբեմն` նաև եռակի:
- Բացի քաղաքական հայտարարություններից, թե ԼՂՀ-ն կրկին պետք է ներառել բանակցային գործընթացում, գործնական որևէ քայլ տեսնո՞ւմ եք այս ուղղությամբ և ինչքանո՞վ եք իրատեսական համարում:
- Չեմ ուզում հոռետեսի տպավորություն թողնել, բայց բանակցություններից որևէ ակնկալիք չունեմ, ինչի համար առանձնացնում եմ 3 պատճառ: Առաջին. կողմերի դիրքորոշումները չափազանց տարբեր ու հեռու են, երկրորդ` միջազգային հանրությունը պատրաստ չէ հիմնախնդիրը կարգավորել արմատապես և երկարաժամկետ և երրորդ` մենք գործ ունենք լկտիացած ու անմարդկային թուրք-ադրբեջանական տանդեմի հետ:
- Ըստ Ձեզ՝ ի՞նչ է առաջարկվում հակամարտող կողմերին որպես կարգավորման տարբերակ. Խոսվում է երկկողմ զիջումների գնալու տարբերակի մասին՝ որոշ ազատագրված տարածքների զիջում ԼՂՀ-ի ինքնորոշման հստակեցման դիմաց: Արդյո՞ք ԼՂՀ-ն պատրաստ է զիջումների գնալ, ԼՂՀ-ի կարգավիճակի հստակեցումից հետո:
-Երբ մյուս կողմը չի խոսում Արցախը ճանաչելու մասին, մենք ինչո՞ւ պետք է մտածենք փոխզիջումների մասին: Մադրիդյան սկզբունքներն, ընդհանուր առմամբ, հստակ են և չեմ կարծում, որ սեղանին դրված է այլ փաստաթուղթ, դա նույն փաստաթուղթն է` որոշ նորացված տարրերով: Ըստ իս` սխալ է տարածքների հարցը քննարկելը, ավելի ճիշտ է Արցախի` Հայաստանի, Ադրբեջանի ու Իրանի հետ պետական սահմանի քննարկումը:
- Նաև շրջանառության մեջ է դրվել առաջնագծում խաղաղապահների տեղակայման հարցը: Կարծո՞ւմ եք Արցախի անվտանգությունը կարող են լուծել խաղաղապահների տեղակայման միջոցով:
– Չգիտես ինչու` 22 տարվա փխրուն հրադադարից հետո, որն ապահովվել է ուժերի հավասարակշռությամբ, հանկարծ սկսեցին խոսել խաղաղապահների մասին, միգուցե նրանք մտածում են, որ այդ հավասարակշռությունը խախտվա՞ծ է: Բայց ապրիլյան պատերազմը ցույց տվեց, որ այն կա, և եթե ներդնեին վերահսկողության մեխանիզմներ, հրադադարը դեռ երկար կարելի կլինի պահպանել: Այսինքն` խաղաղապահներ կարող են լինել միայն Արցախի միջազգային ճանաչումից հետո: Ըստ որում` այդ խաղաղապահ կոնտինգենտը պետք է լինի բազմազգ, բնականաբար, առանց Թուրքիայի մասնակցության:
