Ռուսաստանի Դաշնության մեծ հետաքրքրությունը Լեռանային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ նշանակում է մեկ բան՝ Ռուսաստանը թույլ չի տա լարվածության աճ, սրացում, կվերադարձնի կողմերին քաղաքական երկխոսության:
ՌԴ-ն իր ձեռքն է վերցնում է ԼՂ հակամարտության կարգավորման հարցը, որովհետև այլ ձեռքեր չկան. ռուս քաղաքական վերլուծաբան
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 22 հունիսի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: Tert.am-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց «Ռուսաստանը գլոբալ քաղաքականությունում» ամսագրի գլխավոր խմբագիր, քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկյանովը:
Վերջինս նշեց, որ Ռուսաստանն իր ձեռքն է վերցնում հարցի կարգավորումը, որովհետև այլ ձեռքեր չկան: Ըստ Լուկյանովի՝ Մինսկի խմբի անդամ ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան ավելի քիչ են հետաքրքրված հիմնահարցի կարգավորմամբ, քանի որ ԼՂ-ն անմիջականորեն չի սպառնում նրանց անվտանգությանը:
- Ինչպե՞ս եք գնահատում Սանկտ-Պետերբուրգում Հայաստանի ու Ադրբեջանի նախագահների միջև տեղի ունեցած հանդիպումը: Ի՞նչ ազդեցություն կունենա այն հակամարտության կարգավորման վրա:
- Կարծում եմ, որ նախագահների հանդիպման փաստն արդեն իսկ դրական է: Հիմա մենք ականատես ենք լինում ավելի համակարգված ջանքերի գործադրման, քան տարիներ առաջ էր: Պատճառն ակնհայտ է. վերջին ապրիլյան սրացումը, որը տարածաշրջանում լուրջ ցնցումների առիթ դարձավ, այնքան վախեցրեց բոլորին, որ գործադրվող ջանքերը՝ լարվածության նվազման ուղղությամբ, եռապատկվեցին: Ուստի Ռուսաստանը քառօրյա պատերազմից հետո երկրորդ հանդիպման նախաձեռնությունը վերցրեց իր վրա: Իրավիճակում, որում մենք այժմ գտնվում ենք, մեծ բեկումների սպասել պետք չէ, դա իրատեսական չէ: Ուստի մնում է կողմերի միջև վերականգնել լավ հաղորդակցությունը, կոմունիկացիան, որի բացակայությունն էր հանգեցրել ապրիլյան իրադարձություններին:
Այնպես որ Ռուսաստանի մեծ հետաքրքրությունը՝ ԼՂ հակամարտության կարգավորման հարցում, նշանակում է մեկ բան՝ Ռուսաստանը թույլ չի տա լարվածության աճ, սրացում, էսկալացիա, կվերադարձնի կողմերին քաղաքականության երկխոսության: Մեծ հույսեր չունեմ, որ քաղաքական երկխոսությունը հնարավոր կլինի հենց այս պահին սկսել, իրականություն դարձնել հակամարտության կարգավորման եղանակները, բայց դրանք բանակցային սեղանին վերադարձնել պետք է:
- Ասացիք, որ հակամարտության կարգավորման եղանակներն իրականացնելու հեռանկարներն այս պահին մեծ չեն: Ի՞նչն է խանգարում այս պահին դրանք իրականացնել:
- Դժվար է կանխատեսումներ անել, երբ կլուծվի հակամարտությունը, գուցե միշտ ու երբեք: Նման կարգի հակամարտությունները հավերժ են լուծվում: Հանկարծ պարզվում է, որ դրանք անլուծելի են: ԼՂ հակամարտության դեպքում, վստահ եմ, որ տվյալ պահին նման հնարավորություններ չկան:
- Կարծիքներ կան, որ Ալիև-Սարգսյան հանդիպումը կազմակերպելով՝ Ռուսաստանը փորձ է անում իր «ձեռքը վերցնել» ԼՂ հակամարտության կարգավորումը, դուրս գալ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներից: Այդպե՞ս է:
- Պարզապես չկան «այլ ձեռքեր»... Ռուսաստանն իր ձեռքն է վերցնում հարցը ոչ թե նրա համար, որ այդքան շատ է ուզում զբաղվել այդ հարցի կարգավորմամբ, այլ որովհետև այս դժվարին հիմնահարցով հետաքրքրվողներ չկան: ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի համար սա հետաքրքիր հարց է, բայց Ղարաբաղյան հիմնախնդիրը նրանց անմիջականորեն չի առնչվում, նրանց համար սպառնալից կամ վտանգավոր չէ, ուստի երկրորդական խնդիր է: ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան օբյեկտիվ պատճառներով այս հարցը չեն դիտարկում իրենց երկրների անվտանգության ապահովման օրակարգերի մաս, այլ՝ աշխարհաքաղաքական խաղերի հարթակ, դա կլինի Ռուսաստանի կամ Թուրքիայի հետ: Ուստի ՄԽ անդամ-պետություններից երկուսը ավելի քիչ են հետաքրքրված հակամարտության կարգավորմամբ՝ ի տարբերություն Ռուսաստանի: Որովհետև հենց Ռուսաստանն է խառնաշփոթի «տակից դուրս գալու»։ Բացի այդ, Ռուսաստանն է, որ երկու պետությունների վրա ունի անմիջականորեն ազդելու գործիքներ, լծակներ։
- Ակնարկում եք, որ Մինսկի խմբի գործունեությունը արդյունավետ չէ՞:
- Ի՞նչ է նշանակում արդյունավետ: Եթե արդյունավետությունը չափում ենք հակամարտությունը լուծելու չափանիշով, ապա այո, արդյունավետ չէ, որովհետև տարիներ շարունակ հարցը չի կարգավորվում: Իսկ եթե արդյունավետությունը գնահատում ենք հակամարտության սրման ժամանակ մեղմիչ, զսպող դեր ունենալով, ապա ՄԽ գործունեությունն այս առումով պոզիտիվ դեր ունի: ԼՂ հակամարտությունը կարող են լուծել միայն Հայաստանն ու Ադրբեջանը, իսկ մնացած բոլորը կարող են միայն նպաստել:
- Այդ դեպքում ինչո՞ւ Ռուսաստանն իր ազդեցության լծակներին Ադրբեջանի չի կիրառում, որ Վիեննայում ձեռքբերված պայմանավորվածությունները՝ ԵԱՀԿ մշտական ներկայացուցչի լիազորությունների ընդլայնման ու շփման գծում հետաքննության մեխանիզմների տեղադրման վերաբերյալ, կյանքի կոչվեն:
-Ի՞նչ է նշանակում կիրառել ազդեցության լծակները, թևերը կապել ու ստիպե՞լ: Ռուսաստանը չի կարող նման բան անել, Ֆրանսիան ու ԱՄՆ-ն էլ չեն կարող, ոչ մեկ չի կարող: ԼՂ հակամարտությունը ռազմական երկկողմ անվստահության պայմաններում է ընթանում: Ճնշմամբ որևէ առաջընթաց չի լինի: Ինչպե՞ս կարելի է ստիպել կողմերին վստահել միմյանց, ինչպե՞ս հասնել նրան, որ կողմերը ընդունեն մեկը մյուսի համար անընդունելի փոխզիջումներ: «Թևերը ծալելուց» լավ բան չի լինի:
- Stratfor ամերիկյան հետախուզա-վերլուծական ընկերության հրապարակած հոդվածում ասվում է, որ Ռուսաստանի ակնհայտ նպատակը Ղարաբաղյան հակամարտությունը կառավարելի ճգնաժամի վերածելն է: Համաձա՞յն եք:
- Ես ինքնասիրությունիցս ցածր եմ համարում մեկնաբանել բիզնես շրջանակների քաղաքական վերլուծությունները:
