«Ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման բանակցային գործընթացի բացակայությունն արդեն իսկ մտահոգիչ հանգամանք է:
Ադրբեջանն ամեն ինչ անում է փակ սենյակներից խուսափելու համար. Հրանտ Մելիք-Շահնազարյան
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 19 նոյեմբերի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: Ակնհայտ երևում է, որ ադրբեջանական կողմը, Ալիևի վարչակազմն այս փուլում ամեն ինչ անում է քաղաքական գործընթացներից խուսափելու համար»,- Panorama.am-ի փոխանցմամբ՝ լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը:
Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանի խուսափողականությունը մի քանի գործոնով է հայտ գալիս. «Ալիևի վարչակազմը մինչ օրս հստակ պատասխան չտվեց Մինսկի խմբի համանախագահների վերջին առաջարկներին՝ կազմակերպել նախագահների նոր հանդիպում: Դժվար է ասել՝ կկարողանան կազմակերպել ԱԳ նախարարների սպասվող հանդիպումը, որը պետք է, ըստ էության, նախապատրաստող փուլ դառնա նախագահական գագաթաժողովի:
Մինչ անգամ այդ հանդիպման օրը գալն արդեն ադրբեջանական կողմն ամեն ինչ անում է ցույց տալու համար, որ քաղաքական հարթակներում ձեռք բերած պայմանավորվածություններն իրենց համար որևէ արժեք չունեն:
Ըստ էության, ադրբեջանական կողմը չի արձագանքում Հայաստանից հնչող առաջարկություններին: Ռուսական լրատվամիջոցներին տված հարցազրույցում նախագահ Սերժ Սարգսյանը խոսում էր թեժ գիծ բացելու կարևորության, հայկական կողմի պատրաստակամության մասին: Մի քանի օր է անցել, Ադրբեջանից պետական ոչ մի մակարդակով արձագանք չկա: Միայն մեղադրանքներ, սպառնալիքներ: Կարծես զորավարժությունները նոր լիցք են տվել Ալիևին, ով սպառնում է, որ կարող են շատ արագ ռազմական ճանապարհով խնդիրը լուծել իրենց օգտին և դրանով հարցը փակված համարել:
Իհարկե, այստեղ նույնպես եղավ նախագահ Սարգսյանի արձագանք, ով հստակ նշեց, որ Ադրբեջանը ռազմական ճանապարհով չի կարող որևէ արդյունքի հասնել, իսկ փորձի պարագայում նրանք կկորցնեն նոր քաղաքներ և շրջաններ: Երևում է, որ հայկական կողմն էլ որոշել է իր հերթին ավելի խիստ արձագանքել Ադրբեջանից հնչող ցանկացած սպառնալիքի»:
Ինչո՞վ է պայմանավորված Ադրբեջանի խուսափողականությունը քաղաքական հարթակում լուծել հարցերը: Հարցադրում արեց քաղաքագետն ու պատասխանեց. «Պարզ բացահայտել է Ալիևը, ով խոսում էր այն մասին, որ փակ սենյակներում իր վրա ճնշումներ են գործադրում, ստիպում են ճանաչի Արցախի անկախությունը:
Հասկանում է, որ բանակցային գործընթացում բավական խոցելի է դարձել Ադրբեջանի դիրքերը, փորձում է ինչ-որ մի կերպ իրավիճակ փոխել. եթե դրա համար անհրաժեշտ լինի սրել սահմանում իրավիճակը, կգնան այդ ճանապարհով, եթե պետք է մեծանել ռազմատենչ հայտարություների քանակը, տոնը փոխել, կգնա այդ ճանապարհով: Ամեն ինչ անում են հնարավորինս փակ սենյակներից խուսափելու համար, որտեղ իրենց վրա ճնշումներ են գործադրում»:
Միաժամանակ նա նշեց, որ Ադրբեջանի իշխանությունը տարբեր քայլեր է անում հասարակության մարտական ոգին բարձրացնելու համար: Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանի խոսքով՝ հիմա տպավորությունն այնպիսին է, որ Ադրբեջանը զորավարժություններով, Թուրքիայից, Իսրայելից, Պակիստանից և այլ երկրներից զենք ձեռք բերելու մասին հայտարարություններ անելով ուզում է հավասարակշռություն մտցնել իր հասարակության համար այն բացասական հոսքերում, որոնք եկան սեպտեմբերի 21-ին Հայաստանի Հանրապետության հրապարակից:
«Ադրբեջանի հասարակությունը հասկացավ, որ ռազմական գերակայություն իրենց պետությունը չունի, պատերազմը սկսելու դեպքում չի լինելու լոկալ բախումներ, թակելու է նրանցից յուրաքանչյուրի դուռը՝ անկախ որ քաղաքում են բնակվում»,- նշեց քաղաքագետը՝ հավելելով, որ ապրիլյան պատերազմից հետո հասարակության շրջանում հաճախ են հարցեր հնչում, թե ինչու համար էին մոտավորապես հազար զոհերը, որ իրենք ունեցան, իսկ արդյունքում որևէ լուրջ նվաճում չստացան:
«Ըստ էության, չնայած ռազմատենչ հայտարարություններին, զորավարժություններին, Ադրբեջանին չի հաջողվում մեղմել հասարակական տրամադրությունները, բարձրացնել հասարակության մարտական ոգին, բայց լուրջ վնասում է բանակցային գործընթացի վերսկսման հնարավորությանը»,- ընդգծեց Հ.Մելիք-Շահնազարյանը:
Հարցին, թե այսօր ի՞նչն է զսպում Ադրբեջանին չսկսել ռազմական գործողություններ, քաղաքագետն ասաց, որ աշխատում է հայկական զինված ուժերի գործոնը, որը բավարար է խաղաղության այս աստիճանն ապահովելու համար:
Բացի այս, նրա խոսքով, ապրիլից հետո Հայաստանի դիվանագիտությունն ինչ-որ չափով տեղից շարժվել է, լուծվել են որոշակի խնդիրներ, այսինքն՝ այս գործոնն էլ է աշխատում և ունի դրական արդյունքներ: Հ. Մելիք-Շահնազարյանը նաև ասաց, որ ապրիլյան պատրեազմի ժամանակ Ադրբեջանը կորցրել է հատուկ ջոկատայինների զգալի թիվ, իսկ առանց նրանց նոր պատերազմ սկսել, առավել ևս հաջողության հույս ունենալ, չեն կարող:
«Ադրբեջանն իսկապես պատրաստվում է պատերազմի, այսօր այն վերսկսելու ավելի լուրջ պատճառներ ունի, քան ապրիլից առաջ: Ապրիլին ձախողելով՝ բավական լուրջ գործոններ են կորցրել բանակցային սեղանին որպես հաղթաթուղթ օգտագործելու համար: Այսինքն կա ցանկություն պատերազմի միջոցով հասնել հաջողության, բայց Ադրբեջանի ցանկությունն ու հնարավորություններն իրար չեն համապատասխանում, ստիպված են բավարարվել ռազմատենչ հայտարարություններով, սահմանագծում լարվածության փոքր աստիճանի աճով»,- նշեց բանախոսը:
Հ. Մելիք Շահնազարյանը վստահ է, որ ապրիլյան իրադարաձություններից հետո մադրիդյան սկզբունքներն իրենց նախկին տեսքով այլևս կենսունակ չեն:
«Ոչ կենսունակությունն ավելի վաղ էր ապացուցվել՝ 2014-ի օգոստոսի դեպքերի ժամանակ, որ Ադրբեջանը ոչ թե պատրաստվում է խաղաղության, այլ պատերազմի: Հիմա առավել ևս հասկանալի է, որ նախկին մոտեցումներով հակամարտության լուծումը հնարավոր չէ և, հետևաբար, այնտեղ դրված բոլոր կետերը, նաև խաղաղապահների վերաբերյալ, ժամանակավրեպ են»,- ասաց քաղաքագետը՝ միաժամանակ հավելելով, որ միշտ թերահավատ է եղել քաղաքական լուծման հնարավարությանը, մշտապես վստահ է եղել, որ պետք է հնարավորինս պատրաստ լինել թշնամու ագրեսիային դիմակայելուն:
