Հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանը ՀՀ քաղաքաշինության նախարարության Ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտում «Նոր Ջուղա» խորագիրը կրող գիտաժողովին ներկայացրեց «Տեղանունները Նոր Ջուղայի տապանագրերում» թեման:
17-18-րդ դարերի 12 000-ից ավելի տապանաքարեր կան Նոր Ջուղայում, որոնք հարուստ տեղեկություն են պարունակում. Ս. Կարապետյան
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, փետրվարի 29, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: Ըստ նրա՝ տապանագրերը հարուստ տեղեկագրություն են պարունակում. Նոր Ջուղայի հին գերեզմանատանը 17-18-րդ դարերի տապանաքարերի թիվն անցնում է 12 000-ը հայտնում է Թերթ.ամ-ը:
Ըստ Սամվել Կարապետյանի՝ գաղթականների պարագայում տապանաքարերի վրայի գրառումները երկու խմբի կարելի է բաժանել. տեղանուններ, որտեղ նշվել են ծննդավայրերը, այսինքն՝ հանգուցյալների հայրենիքում ծնված լինելը և տեղանուններ, որոնք արդեն գաղթավայրերի պատմության մաս են կազմում:
«Սա ցույց է տալիս, որ Նոր Ջուղան միջգաղթավայրային պատմություն է ունեցել, որ, օրինակ, տարբեր երկրների՝ Անատոլիայից մինչև Հնդկաստան, մինչև Միջագետք տարբեր վայրերում ծնված հայեր, ի վերջո, ամփոփվել են Նոր Ջուղայի գերեզմանոցում: Սա նշանակում է, որ իրենք իրենց կյանքի ընթացքում իրենց գործունեության բերումով կապված են եղել Նոր Ջուղայի հետ»,- ասաց Սամվել Կարապետյանը:
Հուշարձանագետը խոսեց տեղանուններից: «Սրանց մեջ առավել արժեքավորը այն տեղանուններն են, որոնք արձանագրված են տապանագրերի առաջին սերնդի հանգուցյալների շիրմաքարերին, որովհետև նրանք 1604-1605 թթ.-ին բռնագաղթի ժամանակ հանգրվան գտան Նոր Ջուղայում և հիմնեցին Նոր Ջուղան»,- ասաց նա՝ նշելով, թե ամեն 100 տապանաքարից երկու-երեքի վրա է արձանագրվել տեղանունը:
«Նոր Ջուղայի մեծ գերեզմանատանը 17 -18-րդ դարերի մոտ 12 000-ից ավել տապանաքարեր կան, որոնց մեջ 250 տապանաքարեր տեղանուն են պարունակում: Այսինքն՝ մեր նախնիների հանգուցյալների հարազատները շատ չեն կարևորել տվյալ անձը որտեղից է եղել»,- ասաց նա:
Թե ինչ եզրակացությունների են հանգում, Կարապետյանը ասաց, թե օրինակ 18-րդ դարի սկզբի շիրմաքարի վրա նշված է Սյունիքի Աճպաճ գյուղը, որը 1720-ականներից այլևս հայաբնակ չի եղել: «Մինչ այդ տեղեկություն չունեինք, թե գյուղը երբ է եղել հայաբնակ: Կամ կան գյուղեր, որոնց անուններն իսպառ մոռացության են մատնվել և հայտնի էլ չէ, թե դա հայրենիքի որ մասում է գտնվել: Տարբեր տեսանկյուններից՝ պատմական, աշխարհագրական առումով լրացնում են տեղեկությունները»,- ասաց նա:
