ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 27 ապրիլի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: 1915-1923թթ. Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածները որպես նախապես ծրագրավորված ու հետևողականորեն իրագործած ցեղասպանական ակտ որակող փաստաթղթերի ամբողջական շարքը հսկայական է: Երեկ՝ ապրիլի 26-ին, Պորտուգալիայի խորհրդարանը ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը:

ՀՀ ԱԳ նախարարության կայքում ներկայացված է Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած պետությունների, կազմակերպությունների, նահանգային և ինքնակառավարման մարմինների ու քաղաքային խորհուրդների համառոտ ցանկը:

• Ապրիլի 12-ին Իսպանիայի Բուրգոս քաղաքի քաղաքային խորհուրդը միաձայն ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը:
• Ապրիլի 10-ին Իտալիայի Պատգամավորների պալատն ընդունեց նախաձեռնություն, որով կոչ է անում Իտալիայի կառավարությանը ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը։
• Ապրիլի 10-ին Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը ստորագրել է ապրիլի 24-ը Հայոց ցեղասպանության հիշատակի ազգային օր ճանաչելու մասին հրամանագիրը։
• Մարտի 20-ին ԱՄՆ Ալաբամա նահանգը ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը: Ալաբաման Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած ԱՄՆ 49-րդ նահանգն է։
• Մարտի 18-ին Իտալիայի Լացիո մարզի տարածաշրջանային խորհուրդը հավանության է արժանացրել Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու մասին նախաձեռնությունը:

• Ապրիլի 25-ին Իսպանիայի Ալկորկոն քաղաքը պաշտոնապես ճանաչել և դատապարտել է Հայոց ցեղասպանությունը
• Ապրիլի 24-ին Ուկրաինայի Լուգանսկի մարզի Սվատովեի քաղաքային խորհուրդը ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը։
• Մարտի 23-ին Ժնևում ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդի 37-րդ նստաշրջանում կոնսենսուսով ընդունվել է Հայաստանի նախաձեռնած` Ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ բանաձևը («Prevention of genocide»):
• Փետրվարի 22-ին Նիդերլանդների Ներկայացուցիչների պալատի կողմից ընդունվել են որոշումներ, որոնք վերահաստատում են դեռևս 2004թ. Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը։

• Նոյեմբերի 6-ին ԱՄՆ Ինդիանա նահանգի նահանգապետ Էրիք Հոլքոմբը հայտարարություն է տարածել, որով հիշատակում է, որ Օսմանյան Թուրքիան ծրագրել և իրականացրել է երեք միլիոն հայերի, հույների, ասորիների և սիրիացիների ցեղասպանությունը: Ինդիանան դարձել է Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած ԱՄՆ 48-րդ նահանգը։
• Օգոստոսի 24-ին ԱՄՆ Այովայի նահանգապետ Քիմ Ռեյնոլդսը հռչակագիր ստորագրեց Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին: Այովան դարձավ Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած ԱՄՆ 47-րդ նահանգը։
• Հունիսի 9-ին Իսպանիայի Վալենսիա քաղաքի տեղական ինքնակառավարման խորհուրդն ընդունել է Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող և դատապարտող որոշում։
• Մայիսի 26-ին ԱՄՆ-ի Հարավային Կարոլինա նահանգի Միրթլ Բիչ քաղաքի խորհուրդը Հայոց ցեղասպանությունը վերահաստատող հռչակագիր է ընդունել, որն ստորագրել է քաղաքապետ Ջոն Ռոդսը:
• Մայիսի 19-ին ԱՄՆ Տեխաս նահանգի Ներկայացուցիչների պալատը միաձայն ընդունել է թիվ 191 բանաձևը` ճանաչելով Հայոց ցեղասպանությունը։
• Մայիսի 3-ին իսպանական Կույերա քաղաքը միացել է Հայոց ցեղասպանությունը պաշտոնապես ճանաչած և դատապարտած իսպանական քաղաքների ցանկին։
• Ապրիլի 28-ին Իսպանիայի Վիյենա քաղաքը պաշտոնապես ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը։
• Ապրիլի 26-ին Չեխիայի խորհրդարանի Պատգամավորների պալատը ընդունել է Հայոց ցեղասպանության և մարդկության դեմ գործած այլ հանցագործությունները ճանաչող և դատապարտող բանաձև։
• Ապրիլի 22-ին ԱՄՆ Վայոմինգ նահանգի նահանգապետ Մեթյու Միդն ԱՄՆ Հայ դատի հանձնախմբի արևմտյան թևին ուղղված նամակում ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը:
• Ապրիլի 21-ին իտալական Տոլֆա քաղաքի Խորհուրդը փաստաթուղթ է ընդունել, որով ճանաչել է Օսմանյան կայսրությունում հայերի Ցեղասպանության փաստը:
• Փետրվարի 2-ին Հայոց ցեղասպանությունը պաշտոնապես ճանաչել և դատապարտել է Իսպանիայի ինքնավար Վալենսիա համայնքի Տոռենտ քաղաքը:
• Հունվարի 26-ին Դանիայի խորհրդարանն ընդունել է Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձև։
• Հունվարի 23-ին Իսպանիայի կատալոնական Սաբադել քաղաքը պաշտոնապես ճանաչել և դատապարտել է Հայոց ցեղասպանությունը:

• Դեկտեմբերի 19-ին Գերմանիայի բարձրագույն դատարանը մերժել է իրեն ներկայացված ութ բողոքներ, որոնք ուղղված էին երկրի խորհրդարանի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձեւի դեմ:
• Հոկտեմբերի 25-ին Իսպանիայի Մալագա քաղաքը ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը։
• Հոկտեմբերի 14-ին Ֆրանսիայի Սենատը հաստատել է Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող դրույթը ամռանը Ազգային ժողովում հաստատված օրինագծում։
• Սեպտեմբերի 20-ին Ազգերի Անդյան միության խորհրդարանը (Բոլիվիա, Կոլումբիա, Էկվադոր, Պերու, Չիլի) ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը։
• Օգոստոսի 12-ին իսպանական Բենալմադենա քաղաքը պաշտոնապես ճանաչեց և դատապարտեց Հայոց ցեղասպանությունը:

Խորհրդարանական որոշումներ, օրենքներ եւ հռչակագրեր 

• Իսրայելի Պետության Կնեսեթի կրթության, մշակույթի և սպորտի հանձնաժողով - 01 օգոստոսի, 2016թ.
• Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության Բունդեսթագի բանաձև - 02 հունիսի, 2016թ.
• Պարագվայի Հանրապետության Սենատի բանաձև - 29 հոկտեմբերի, 2015թ.
• Բելգիայի Թագավորության Ներկայացուցիչների պալատի բանաձև - 24 հուլիսի, 2015թ.
• Բրազիլիայի Դաշնային Հանրապետության Դաշնային սենատի բանաձև - 29 մայիսի, 2015թ.
• Լյուքսեմբուրգի Մեծ Դքսություն, խորհրդարանի բանաձև - 6 մայիսի, 2015թ.
• Ռուսաստանի Դաշնություն, Պետական դումայի հայտարարություն՝ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի կապակցությամբ - 24 ապրիլի, 2015թ.
• Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետություն, Նախագահ Յոախիմ Գաուկի հայտարարություն - 23 ապրիլի, 2015թ.
• Ավստրիայի խորհրդարանի հայտարարություն՝ Օսմանյան կայսրությունում հայերի հանդեպ իրագործված ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի հիշատակի կապակցությամբ - 22 ապրիլի, 2015թ.
• Եվրոպական խորհրդարանի բանաձև` Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի կապակցությամբ - 15 ապրիլի, 2015թ.
• Չեխիայի Հանրապետություն, Խորհրդարանի պատգամավորների պալատի արտաքին հարաբերությունների կոմիտեի բանաձև՝ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի կապակցությամբ - 14 ապրիլի, 2015թ.
• Չիլի, Պատգամավորների պալատի բանաձև - 14 ապրիլի, 2015թ.
• Հռոմի պապ Ֆրանցիկոս I-ի հայտարարություն Վատիկանում պատարագի ժամանակ - 12 ապրիլի, 2015թ.
• Բոլիվիայի Սենատի և Պատգամավորների պալատի բանաձևեր - 27 նոյեմբերի, 2014թ.
• Շվեդիայի խորհրդարանի բանաձեւ - 11 մարտի, 2010թ.
• ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի կոմիտեի որոշումը - 4 մարտի, 2010թ.
• ՄԵՐԿՈՍՈՒՐ-ի խորհրդարանական լիագումար նիստի որոշումը, 19 նոյեմբերի 2007թ.
• ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի կոմիտեի որոշումը - 10 հոկտեմբերի, 2007թ.
• Չիլի, Սենատի որոշումը - 7 հուլիսի, 2007թ.
• Արգենտինա, օրենք - 15 հունվարի, 2007թ.
• Արգենտինա, Սենատի հատուկ հայտարարությունը -19 ապրիլի, 2006թ.
• Լիտվա, Ասամբլեայի որոշումը - 15 դեկտեմբերի, 2005թ.
• Եվրոխորհրդարանի որոշումը - 28 սեպտեմբերի, 2005թ.
• Վենեսուելա, Ազգային Ասամբլեայի որոշումը - 14 հուլիսի, 2005թ.
• Գերմանիա, Խորհրդարանի որոշումը - 15 հունիսի, 2005թ.
• Արգենտինա, Սենատի որոշումը - 20 ապրիլի, 2005թ.
• Լեհաստան, Խորհրդարանի որոշումը - 19 ապրիլի, 2005թ.
• Նիդեռլանդներ, Խորհրդարանի որոշումը - 21 դեկտեմբերի, 2004թ.
• Սլովակիա, Ազգային Ասամբլեայի որոշումը - 30 նոյեմբերի, 2004թ.
• Կանադա, Համայնքների պալատի որոշումը – 21 ապրիլի, 2004թ.
• Արգենտինա, Սենատի հռչակագիրը - 31 մարտի, 2004թ.
• Ուրուգվայ, օրենք - 26 մարտի, 2004թ.
• Արգենտինա, օրինագիծ - 18 մարտի, 2004թ.
• Շվեյցարիա (Շվեյցարական կոնֆեդերացիա) օրենք, Ազգային խորհրդի որոշումը - 16 դեկտեմբերի, 2003թ.
• Արգենտինա, Սենատի որոշումը - 20 օգոստոսի, 2003թ.
• Կանադա, Սենատի որոշումը - 13 հունիսի, 2002թ.
• Եվրոխորհրդարանի որոշումը - 28 փետրվարի, 2002թ.
• Նորին Սուրբ Օծություն Հովհաննես Պողոս II-ի եւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին II-ի Հռչակագիրը, ՀՀ Ս. Էջմիածին - 27 սեպտեմբերի, 2001թ.
• Հովհաննես Պողոս II-ի աղոթքը Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում - 26 սեպտեմբերի, 2001թ.
• Ֆրանսիա, օրենք - 29 հունվարի, 2001թ.
• Իտալիա, Պատգամավորների պալատի որոշումը - 16 նոյեմբերի, 2000թ.
• Եվրոխորհրդարանի որոշումը - 15 նոյեմբերի, 2000թ.
• Ֆրանսիա, Սենատ, օրինագիծ - 7 նոյեմբերի, 2000թ.
• Լիբանան, Խորհրդարանի որոշումը - 11 մայիսի, 2000թ.
• Շվեդիա, Խորհրդարանի զեկույցը - 29 մարտի, 2000թ.
• Ֆրանսիա, Ազգային Ասամբլեա, օրինագիծ - 28 մայիսի, 1998թ.
• Բելգիա, Սենատի որոշումը - 26 մարտի, 1998թ.
• Լիբանան, Պատգամավորների պալատի որոշումը - 3 ապրիլ, 1997թ.
• ԱՄՆ, Ներկայացուցիչների պալատ, որոշում 3540 - 11 հունիսի, 1996թ.
• Հունաստան, Խորհրդարանի որոշումը - 25 ապրիլ ի, 1996թ.
• Կանադա, Համայնքների պալատի որոշումը - 23 ապրիլի, 1996թ.
• Ռուսաստան, Դումայի որոշումը - 14 ապրիլի, 1995թ.
• Արգենտինա, Սենատի որոշումը - 5 մայիսի,1993թ.
• Եվրոխորհրդարանի որոշումը - 18 հունիսի, 1987թ.
• ԱՄՆ, Ներկայացուցիչների պալատ, համատեղ որոշում 247 - 12 սեպտեմբերի, 1984թ.
• Կիպրոս, Ներկայացուցիչների պալատի որոշումը - 29 ապրիլի, 1982թ.
• Կիպրոսի Ներկայացուցիչների պալատի բանաձև - 24 օգոստոսի, 1975թ.
• ԱՄՆ, Ներկայացուցիչների պալատ, համատեղ որոշում 148 - 9 ապրիլի, 1975թ.
• Ուրուգվայ, Սենատ եւ Ներկայացուցիչների պալատ, որոշում - 20 ապրիլի, 1965թ.
• ԱՄՆ, Սենատ, որոշում 359 - 11 մայիսի, 1920թ.
• ԱՄՆ, Կոնգրես, Մերձավոր Արեւելքի Նպաստամատույցի վերաբերյալ ակտ- 6 օգոստոսի, 1919թ.
• ԱՄՆ, Սենատ, կից որոշում 12 - 9 փետրվարի, 1916թ.
• Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա եւ Ռուսաստան, համատեղ հռչակագիր - 24 մայիսի, 1915թ.

• Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպություն, Գլխավոր քարտուղարի հայտարարություն - 24 ապրիլի, 2015թ.
• Էլլի Վիզլ հումանիտար կազմակերպություն - 9 ապրիլի, 2007թ.
• Թուրքիայի Մարդու իրավունքների ասոցիացիա, Ստամբուլի մասնաճյուղ -24 ապրիլի, 2006թ.
• Անցումային արդարադատության միջազգային կենտրոնի պատրաստած զեկույցը TARC-ի համար -10 փետրվարի, 2003թ.
• YMCA-ի Եվրոպական դաշինք - 20 հուլիսի, 2002թ.
• Եվրոպական խորհուրդ, Խորհրդարանական վեհաժողով, հռչակագիր - 24 ապրիլի, 2001թ.
• Մարդու իրավունքների լիգա - 16 մայիսի, 1998թ.
• Եվրոպական խորհուրդ, Խորհրդարանական վեհաժողով, հռչակագիր -24 ապրիլի, 1998թ.
• Ցեղասպանագետների ասոցիացիա -13 հունիսի, 1997թ.
• Քուրդիստանի պառլամենտ Դերվեյի Վելաթ - 24 ապրիլի, 1996թ.
• Ամերիկայի հրեական համայնքների միություն - 7 նոյեմբերի, 1989թ.
• ՄԱԿ-ի` փոքրամասնությունների պաշտպանության եւ խտրականությունների կանխարգելման ենթահանձնաժողով - 2 հուլիսի, 1985թ.
• Ժողովուրդների մշտական դատարան, դատարանի որոշում -16 ապրիլի, 1984թ.
• Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդ - 10 օգոստոսի, 1983թ.
• ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի որոշում - 9 դեկտեմբեր, 1948թ.
• ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների հանձնաժողովի զեկույց - 28, մայիսի, 1948թ.

• Ալյասկա
• Արիզոնա
• Արկանզաս
• Կալիֆոռնիա
• Կոլորադո
• Կոնեկտիկուտ
• Դելավեր
• Ֆլորիդա
• Ջորջիա
• Այդահո
• Իլլինոյիս
• Կանզաս
• Կենտակի
• Լուիզիանա
• Մեն
• Մերիլենդ
• Մասաչուսեթս
• Միչիգան
• Մինեսոտա
• Միսսուրի
• Մոնտանա
• Նեբրասկա
• Նեւադա
• Նյու Հեմփշիր
• Նյու Ջերսի
• Նյու Մեքսիկո
• Նյու Յորք
• Հյուսիսային Կարոլինա
• Հյուսիսային Դակոտա
• Օհայո
• Օկլահոմա
• Օրեգոն
• Փենսիլվանիա
• Ռոդ Այլենդ
• Հարավային Կարոլինա
• Թենեսի
• Տեխաս
• Յուտա
• Վերմոնտ
• Վիրջինիա
• Վաշինգտոն
• Վիսկոնսին
• Հարավային Դակոտա
• Հավայ

• Նոր Հարավային Ուելսի նահանգ

• Կորդոբայի նահանգ
• Բուենոս Այրեսի նահանգ

• Բրիտանական Կոլումբիա
• Օնտարիո (ներառյալ Տորոնտո քաղաքը)
• Քվեբեկ (ներառյալ Մոնրեալ քաղաքը)

• Ժնեւյան կանտոն
• Վոդ կանտոն

• Ուելս

• Բերտիոլոլի քաղաքային խորհուրդ
• Ուդինեի քաղաքային խորհուրդ
• Սեստո Սան Ջիովանիի քաղաքային խորհուրդ
• Սալգարեդայի քաղաքային խորհուրդ
• Բելլունոյի քաղաքային խորհուրդ
• Հռոմի քաղաքային խորհուրդ
• Մասսա Լոմբարդայի քաղաքային խորհուրդ
• Մոնտանա Ֆելտրինայի քաղաքային խորհուրդ
• Ջենովայի քաղաքային խորհուրդ
• Թիենեի քաղաքային խորհուրդ
• Կաստելսիլանոյի քաղաքային խորհուրդ
• Ֆիրենցեի քաղաքային խորհուրդ
• Ռավեննայի քաղաքային խորհուրդ
• Ֆելտրեի քաղաքային խորհուրդ
• Վենետիկի քաղաքային խորհուրդ
• Իմոլայի քաղաքային խորհուրդ
• Ֆաենցայի քաղաքային խորհուրդ
• Պարմայի քաղաքային խորհուրդ
• Սոլառոլոյի քաղաքային խորհուրդ
• Վիլլաֆրանկա Պադովանայի քաղաքային խորհուրդ
• Միլանի քաղաքային խորհուրդ
• Պոնտե դի Պիավեի քաղաքային խորհուրդ
• Կոնսելիչեի քաղաքային խորհուրդ
• Լուջոյի քաղաքային խորհուրդ
• Ս. Ստինո Լիվենցայի քաղաքային խորհուրդ
• Կոտինյոլայի քաղաքային խորհուրդ
• Ասիաոյի քաղաքային խորհուրդ
• Ագաթա Սուլ Սանտեռնոյի քաղաքային
• Մոնտեռֆոռտե Դ՛Ալպոնեի քաղաքային
• Պադովայի քաղաքային խորհուրդ
• Մոնտորսո Վիչենտինոյի քաղաքային խորհուրդ
• Ֆուսինյանոյի քաղաքային խորհուրդ
• Բանյակավալլոյի քաղաքային խորհուրդ
• Ռոսսիի քաղաքային խորհուրդ,
• Սանգուինետտոյի քաղաքային խորհուրդ,
• Կամպոնոգարայի քաղաքային խորհուրդ

      Տոսկանայի նահանգային խորհուրդ
      Սիցիլիայի նահանգային խորհրդարան

• Նավառայի խորհրդարանի բանաձև
• Կատալունիա
• Բասկերի երկիր
• Բալեարիկ կղզիներ
• Միսլատա
• Բուրխասոտ
• Բետերա
• Պինտո
• Չիրիվեյա
• Սան Սեբաստիան
• Բասկերի երկրի խորհրդարանի հայտարարություն` Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի կապակցությամբ - 16 ապրիլի, 2015թ.
• Սանտա Մարգարիտա ի Մոնխոս
• Ալդայա
• Մերիդա
• Պայպորտա
• Ալիկանտե

• Ֆլանդրիայի խորհրդարանի բանաձև