Թուրք գրող Աբդուլլահ Գազելն իր նոր «Աքբեզ. վերջին բերդը» վեպում պատմել է իր ծննդավայրից՝ Թուրքիայի Հաթայ նահանգի Աքբեզ գյուղից հայերին տեղահանելու պատմությունը:
«Աքբեզ. վերջին բերդը». Թուրքիայում 1915թ.-ի մասին պատմող նոր գիրք է լույս տեսել
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 10 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: Թերթ.ամի փոխանցմամբ՝ պատմական տվյալներով հարուստ ստեղծագործության մեջ Անատոլիայում տեղի ունեցած դեպքերին անդրադարձ է արվում և պատմվում է, թե ինչպես դրանք տեղի ունեցան Աքբեզ գյուղում:Հեղինակը խոստացել է գրքից ստացված ողջ եկամուտը դպրոցի նախակրթարանին նվիրել:
«Անատոլիայի ամեն կողմում տարածված իմպերիալիստական կրակն իմ գյուղին էլ է հասել: Տեղահանումից առաջ՝ 1900-ական թվականների սկզբին, իմ գյուղում տեղի ունեցածներն ուսումնասիրել եմ: Այդ օրերի կենդանի վկաների՝ մեր գյուղի բնակիչների հետ եմ խոսել ու գրառումներ արել: Այս գիրքը մի ժառանգություն եմ համարում և ցանկանում եմ պատմել տարիներ շարունակ չդադարող իմպերիալիստական խաղերի մասին»,- գրել է նա:
Գրքի հեղինակն իր հայ ազգականներին գտնելու համար հասել է մինչև Բեյրութ և հանդիպել է նրանց: «Գրքի շապիկին շատ հետաքրքիր մի լուսանկար կա: Ձախ կողմում կանգնած կինը հորաքույրս է՝ Սուլթանը, իսկ նրա կողքին հայրս՝ Քուշո Մեմեթը: Ոտքի կանգնած տղամարդը հորեղբայրս է՝ Ներսեսը, իսկ նրա մոտ կանգնած կինը նրա տիկինը՝ Սուլթանը: Հորեղբայրս ու նրա կինը հայեր են, քրիստոնյաներ, իսկ հայրս և հորաքույրս մուսուլման են: Այս տարօրինակ պատմության գլխավոր հերոսը պապս է՝ Հալիլ աղան, որը 1900-ականների սկզբին հայ կնոջ հետ է ամուսնացել: Այդ կինը նախորդ ամուսնությունից երկու որդի է ունեցել՝ Պետրոսն ու Ներսեսը: Այդ ժամանակ երեխա եղած հորեղբայրներս ապրել են պապիս տանը՝ պահպանելով իրենց կրոնը: Այսինքն քրիստոնյա և մուսուլման բոլոր բարեկամներս տարիներ շարունակ մեր տանն են ապրել»,- պատմում է Գազելը:Նա նշում է, որ «թե՛ 1909թ.-ին՝ Ադանայի դեպքերի ժամանակ, թե՛ 1915թ.-ի հայերի տեղահանության ընթացքում գյուղում ոչինչ էլ տեղի չի ունեցել»:
«Գյուղի քրիստոնյա և մուսուլման բնակչությունը, միմյանց գրկելով, թույլ չի տվել, որ նման դեպքեր տեղի ունենան: Նրանք բաժանվել են, երբ ֆրանսիացիներն են եկել տարածաշրջան: Դրանից հետո հայերն սկսել են գաղթել: Ես տարիներ շարունակ իմ հայ ազգականներին փնտրեցի և, ի վերջո, Բեյրութում գտա նրանց: Դրանից հետո այս ցնցող պատմությունները ցանկացա ներկայացնել պատմական իրականության ենթատեքստում»,- ասել է նա։
Գազելը նաև պատմում է, թե ինչու է ցանկանում իր գրքից ստացված եկամուտը նվիրաբերել դպրոցին:
«1901թ.-ին մեր գյուղ որոշ պետական պաշտոնյաներ են եկել և Աբդուլհամիդ 2-րդի գահակալության 25-ամյակի առթիվ ցանկացել են գյուղում դպրոց կառուցել: Սակայն գյուղում դպրոցի կառուցումը մեկ տարի պետք է տևեր: Երբ պապս դա լսել է, այդ շինությունը նվիրաբերել է դպրոցին: Այդ դպրոցն արդեն մոտ 100 տարի է ծառայում է մեր գյուղին և մեր ընտանիքի համար կարևոր նշանակություն ունի»,-պատմել է ն
