Օրերս Հայաստանում էր գտնվում Հայ Առաքելական եկեղեցու Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Տ. Վազգեն արք. Միրզախանյանը:
Մտահոգիչ է, որ Վրաց եկեղեցու որոշ գործիչներ շփոթեցնում են պատրիարքարանին. Վիրահայոց թեմի առաջնորդ
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 6 նոյեմբերի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: Օգտվելով առիթից՝ Shantnews-ը զրուցել է նրա հետ:
-Սրբազա՛ն հայր, գործելով Վրաստանում, բնականաբար այդ երկրի քաղաքական կյանքին հետևում եք: Ինչպե՞ս եք գնահատում Վրաստանի քաղաքական իրավիճակը:
-Կարծում եմ՝ Վրաստանում քաղաքական իրավիճակը կկարգավորվի նախագահական ընտրությունների երկրորդ փուլով, որովհետև Վրաստանի ժողովուրդն այնպիսի դժվար ժամանակներ է անցկացրել, որ հոգնել է քաղաքական տարբեր վայրիվերումներից, և մարդիկ ձգտում են կայունության, խաղաղ կյանքի պայմանների: Կարծում եմ՝ սրան մեծապես նպաստում է և կշարունակի նպաստել Վրաց ուղղափառ եկեղեցին: Այն Վրաստանի կայունության կարևորագույն երաշխավորներից է: Եվ ժողովուրդն էլ արդեն իսկ ցույց տվեց, որ ինքը մեծ խնդիրներ ընդհանուր առմամբ չի տեսնում, ուստի իրավիճակը կամաց-կամաց պետք է որ կարգավորվի: Վստահ եմ՝ վրացի ժողովրդին ու հասարակությանն այսօր ավելի շատ տնտեսական իրավիճակն է անհանգստացնում: Ցավոք, վրացական ազգային արժույթը՝ լարին, տատանվում է, և սա չի կարող մարդկանց վրա չազդել, մարդիկ հոգնել են արդեն, ցանկանում են կայունություն, բարեկեցիկ կյանք, այնպես, ինչպես աշխարհի շատ երկրներում է:
-Մենք գիտենք, որ Վրաստանը բավականին աշխույժ զբոսաշրջություն ունի, ո՞րն է այդ դեպքում տնտեսական տագնապի պատճառը:
-Զբոսաշրջությունը, իհարկե, մեծ ազդեցություն ունեցավ երկրի զարգացման գործում, ստեղծվեցին շատ աշխատատեղեր, եթե այսօր երկիրը քիչ թե շատ կայուն տնտեսական վիճակում է, նաև դրա շնորհիվ է: Սակայն այնպիսի փոքր երկրների համար, ինչպիսի Վրաստանը կամ Հայաստանն են, զբոսաշրջության շատ մեծ հնարավորություններ չկան: Այն ցանկալի արդյունքը, ինչ ուզում ենք, դժվար է ունենալ: Որքան էլ զբոսաշրջությունը զարգանա, միևնույն է՝ այս երկրների համար շատ կարևոր է տնտեսական զարգացումը՝ արտադրության աճը, որը կնպաստի արտադրությանը, բարիք ստեղծելուն և այդ բարիքն իրացնելուն:
-Սրբազա՛ն, վերջերս հաճախ է խոսվում Ջավախքը Հայ Առաքելական եկեղեցու կազմում առանձին թեմ դարձնելու մասին: Դուք ի՞նչ մոտեցում ունեք այս հարցին:
-Այս հարցի առնչությամբ ասեմ, որ Վրաստանում Սամցխե-Ջավախքի և Ծալկայի փոխառաջնորդություն է գործում, որը հիմնվել է Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի ժամանակ: Այն իրավաբանորեն գրանցվել է Վրաստանում, և ես կարծում եմ, որ դեռևս չի սպառվել փոխառաջնորդության միջոցով Սամցխե-Ջավախքի և Ծալկայի հոգևոր կյանքի զարգացումը: Իսկ եթե կյանքը կբերի, կհասցնի անկախ, ինքնուրույն թեմ ունենալու հարցին, կարծում եմ՝ Վեհափառ հայրապետը ճիշտ կտնօրինի այդ հարցը՝ ճիշտ ժամանակին, ըստ պահանջի:
-Ի՞նչ փուլում է վրաց եկեղեցու հետ հայկական տարբեր եկեղեցիների հարցով ընդհանուր դատական գործընթացը:
-Վրաստանում մեր մեծագույն պրոբլեմը համապատասխան օրենքների բացակայությունն է: Չկա ռեստիտուցիայի՝ իրավական, գույքային վիճակի վերականգնման մասին օրենք, չկա կրոնների մասին օրենք, և չկա մի օրենք, որի հիման վրա նրանք ետ վերադարձնեն կրոնական բոլոր համայնքների սեփականությունը, որ խլվել է խորհրդային տարիներին: Ինչ վերաբերում է վրաց ուղղափառ եկեղեցուն, նրանք այդ ամենն իրականացնում են 2002 թվականի հոկտեմբերին պետության և վրաց պատրիարքարանի միջև կնքված սահմանադրական պայմանագրի հիման վրա, որը սահմանում է, թե պետությունը սեփականության իրավունքով է վերադարձնում այդ ամենը: Բայց այս առումով մենք ձեռքներս ծալած չենք նստում, մեր գործող բոլոր եկեղեցիների անհրաժեշտ փաստաթղթերի փաթեթը ներկայացված է Վրաստանի իշխանություններին, մենք Վրաստանի կրոնի հարցերով գործակալության հետ մնայուն աշխատանքային կապի մեջ ենք, և այս հարցը միշտ օրակարգում և իրենց ուշադրության կենտրոնում ենք պահում: Հուսով ենք, որ կգա այդ հարցերի լուծման օրը, քանի որ իրենց քաղաքական իշխանության մոտ մենք շահագրգռվածություն ենք տեսնում: Բայց ներկա ժամանակահատվածում մեզ համար մտահոգիչ է, որ վրաց եկեղեցու որոշ գործիչներ, շփոթեցնելով պատրիարքարանին, այս կամ այն կրոնական համայնքի պատմական տաճարները փորձում են սեփականաշնորհել և դրանք դարձնել վրացական: Մենք այս դատական գործընթացի միջոցով ուղղակի կանխում ենք հետագա նմանատիպ գործողությունները, որպեսզի որոշ անպատասխանատու մարդիկ, առանց հաշվի առնելու խնդիրների նրբությունը, չփորձեն յուրացնել մեր կառույցները:
-Իսկ շա՞տ են վտանգված սեփականությունները, ի՞նչ քանակով են:
-Մշտապես կան, թիվ չունենք, քանի որ օրենքի բացակայության դեպքում բոլոր տաճարները կա՛մ համայնքային են, կա՛մ իբրև գույք էկոնոմիկայի նախարարության սեփականությունն են: Եվ այդ նախարարությունն ում ցանկանա, իր գույքը կարող է նվիրել:
Այսպիսի վտանգ կա այնտեղ, և այդ մասին մենք միշտ բարձրաձայնում ենք:
Անկեղծորեն պիտի ասեմ, որ վրաց պատրիարքարանում և վրաց եկեղեցու բարձրաստիճան հոգևորականության մեջ շատ են այն մարդիկ, որոնք ընկալում են մեր խնդիրները, գնահատում են մեր եկեղեցիների և մեր ժողովուրդների քրիստոնեական եղբայրությունն ու բարեկամությունը և չէին ցանկանա, որ որևէ միջադեպով ստվերվեր այդ բարեկամությունը: Բայց, ինչպես շատ հաստատություններում, պատրիարքարանում ևս կան մարդիկ, որոնք այլ կերպ են նայում հարցին և, ցավոք, ունենք այսօրվա պատկերը:
-Իսկ Իլյա պատրիարքի առողջական վիճակն ազդո՞ւմ է այս հարցերի վրա:
-Բնական է: Մենք միշտ հարգել և հարգում ենք վրաց պատրիարք Իլյա Բ-ին, որ մեր ու համայնքի հանդեպ մշտապես ունեցել է հոգատար վերաբերմունք: Թող Աստված օրհնի և արևշատ տարիներ պարգևի նրան, բայց միևնույն է, գալիս է մի ժամանակ, որ հիվանդությունը, ծերությունը, լինի դա հոգևոր, թե պետական գործչի դեպքում, իր բացասական ազդեցությունն է ունենում:
-Վերջին շրջանում Մայր Աթոռի շուրջ տարաձայնություններ եղան, ցույցեր և բողոքի գործողություններ տեղի ունեցան: Դուք՝ որպես Գերագույն հոգևոր խորհրդի անդամ, որ նաև վերջին նիստին մասնակցեցիք, ինչպե՞ս եք մեկնաբանում տեղի ունեցածը:
-Եկեղեցին իր առաքելությամբ շարունակում է իր գործառույթները՝ լինի Հայաստանում, թե Հայաստանից դուրս: Այս վերջին շրջանի դժվարությունները համարում եմ հետհեղափոխական սինդրոմի արդյունք: Իրավիճակը Հայաստանի նոր խորհրդարանի ընտրությունից և նոր կառավարության ձևավորումից հետո կընկնի իր տեղը և կմտնենք ավելի իրատեսական ժամանակաշրջան ու դաշտ: Մարդիկ ավելի կտեսնեն մեր եկեղեցու առանցքային դերակատարությունը մեր կյանքում՝ Հայաստանում և նրա սահմաններից դուրս: Իհարկե, մենք էլ, որպես եկեղեցի, այս ամբողջից դաս ենք քաղում և կարծում ենք, որ կան հարցեր, կա բարեփոխումների, նոր մոտեցումների կարիք: Կյանքը դինամիկա է, լուսահոգի Գարեգին Ա-ն ասում էր՝ կարծեք ամեն ժամանակ իր Ավետարանն ունի, այսինքն՝ Ավետարանն ամեն ժամանակի համար մի տեսակ պահանջ ունի նորովի մեկնելու, այնպես էլ եկեղեցին է այդպիսին: Մենք էլ, ուրեմն, ինչ-որ հարց ունենք, ժամանակի հետ պիտի քայլենք ու ամեն ինչ, վստահ եմ, շտկվելու է: Դժվարություններ կան, բայց դրանք հաղթահարելի են: Եվ դրանք հաղթահարվելու են մեր հավատացյալ ժողովրդի հետ միասին: Մենք որքան շատ հենվենք մեր ժողովրդի վրա, նրա մեջ լինենք, նրա կողքին լինենք, նրա հետ լինենք, այնքան ավելի լավ կլինի ամեն ինչ:
