ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, 19 օգոստոսի, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ։  Հարցազրույցը ներկայացնում ենք ստորև․

- ԱՀ  գյուղատնտեսության նախարարության կողմից անասնաբուծության զարգացման ուղղությամբ 2022 թվականին գործարկվել են մի շարք ծրագրեր, որոնք նպաստել են ոլորտի զարգացմանը: Տեղական նախիրի բարելավման նպատակով իրականացվում է «Գյուղատնտեսական կենդանիների արհեստական սերմնավորում» ծրագիրը:

Այդ շրջանակներում՝ տեղական   խոշոր եղջերավոր կենդանիների տոհմային հատկանիշների բարելավման համար օգտագործվում են ֆլեգվի, շվից, հոլշտեյն, աբերդին-անգուս ցեղատեսակները, իսկ  խոզերի դեպքում՝ սպիտակ խոշոր, դյուրոկ, տալենտ, տեմպո, յորկշիր:

Հաջորդ ծրագիրը «Ձեռքբերվելիք տոհմային կենդանիների արժեքի մասնակի սուբսիդավորումն» է, որն իրականացնում ենք Հանրապետությունում գործող «Տոհմային կայան» և «Արմագրո» տնտեսություններից: Կենդանիների արժեքի մասնակի սուբսիդավորումն իրականացվում է 50 տոկոսի չափով՝  ֆերմերներին տրամադրվում են տոհային կովեր, երինջներ, հորթեր և ցուլեր: Ներմուծվող տոհմային կենդանիների արժեքի մասնակի սուբսիդավորման  ծրագրի շրջանակում՝ յուրաքանչյուր հայտատու տարեկան կարող է ներմուծել բավարարված հայտերի քանակությամբ տոհմային կենդանիներ: Դրանց համար սահմանվում է արժեքի 50 տոկոսի չափով սուբսիդավորում, բայց ոչ ավելի քան՝  700 հազար դրամ մեկ գլուխ խոշոր եղջերավոր կենդանու հաշվարկով, 50 հազար դրամ ՝ մանր եղջերավոր կենդանու, 200 հազար դրամ՝ խոզի, 5 հազար դրամ՝ մեկ թևի հավի, 15 հազար դրամ՝  հնդկահավի, 15 հազար դրամ մեկ գլուխ ճագարի, 35 հազար դրամ մեկ մայր մեղվի հաշվարկով։

Գործում են նաև սպանդանոցների,անասաբուծական մթերքների և հումքի վերամշակման արտադրամասերի, անասնաշենքերի, ձկնաբուծարանների, խեցգետնաբուծարանների, սնկանոցների կառուցման, վերակառուցման ու վերանորոգման, անասնաշենքերի ձեռքբերման արժեքի մասնակի սուբսիդավորման ծրագրեր: Ըստ այդմ՝  սահմանվում է սուբսիդավորում սեփական ֆինասնական միջոցներով կատարած աշխատանքների արժեքի 50 տոկոսի չափով, բայց ոչ ավելի քան՝ 30 մլն ՀՀ դրամը՝ սպանդանոցների, անասնաբուծական մթերքի հումքի վերամշակման  արտադրամասերի կառուցման դեպքում, անասնաշենքերի կառուցման՝ 40 մլն  դրամը, անասնաշենքերի վերակառուցում ու վերանորոգման՝ 15 մլն դրամը, ձկնաբուծարանների, խեցգետնաբուծարանների կառուցման՝ 30 մլն դրամը, անասնաշենքերի ձեռքբերման՝ 10 մլն ՀՀ դրամը, սնկանոցների կառուցման՝ 15 մլն դրամը,սնկանոցների վերակառուցման և վերանորոգման պարագայում՝ 10 մլն ՀՀ դրամը:

Ընթացիկ տարվանից սկսել է գործել հեռագնա արոտավայրերում ենթակառուցվածքների կառուցման ծրագիրը,որի նպատակն անասնաբուծության խթանումն է, ինչը գյուղամերձ արոտավայրերի բեռնաթափման և հեռագնա արոտների լիարժեք օգտագործման միջոցով հնարավորություն կընձեռի բարելավել տեղական կենդանիների մթերատվությունը,ավելացնել մսի և կաթի արտադրության ծավալները, նվազեցնել արտադրվող մսի և կաթի ինքնարժեքը: Խոտհարքերի, արոտավայրերի և վարելահողերի արմատական բարելավման ծրագրի նպատակն էլ  արոտների լիարժեք օգտագործումն է, բուսածածկի բարելավումը,ինչպես նաև՝ արոտները թփուտներից մաքրելը: Կաթի մթերման դիմաց լրավճարի տրամադրման ծրագիրը միտված է խթանելու Հանրապետությունում կաթի արտադրության ծավալների ավելացումը, աջակցելու կաթ արտադրողներին և վերամշակողներին, բացառել  կաթի իրացման շուկայում գների անհիմն տատանումները: Այս ծրագրի շրջանակներում՝ 1 կգ կաթի լրավճարը 35 դրամ է, իսկ այն ֆերմերները, որոնք իրենց տնտեսություններում ամբողջ տարին մսուրային պահվածքով են իրականացնում անասնապահությունը՝ մինչև 50 դրամը։

-Բոլոր նշված ծրագրերն ունեն բավարար արդյունավետություն և բնականոն հունով ընթանալու պարագայում միտված են առաջիկա մի քանի տարիներին զգալիորեն զարգացնելու ոլորտը և անասնագլխաքանակի, և մթերատվության, և ընդհանուր անասնաբուծության վարման արդիականացման առումով, ինչն էլ կնպաստի պարենային անվտանգության ապահովմանը:

-Ծրագրի հիմնական նպատակը տեղական նախիրի բարելավումն է, կենդանիների մթերատվության մակարդակի բարձրացումը, տոհմային բարձր մթերատու հատկանիշներով սերունդ  ստանալն է, որն ապահովում է տոհմային և տեղական կենդանիների տրամախաչումից խառնածինների ստանալու միջոցով: Արդյունքում Արցախում արդեն առկա են զգալի այդպիսի անասնագլխաքանակ, որն առանձնանում է բարձր մթերատվությամբ:

-Այս պահին Հանրապետությունում հեռանկարային են համարվում տավարաբուծության, ոչխարաբուծության,խոզաբուծության,թռչնաբուծության և մեղվաբուծության ճյուղերը, որոնք  պատերազմի հետևանքով ամենաշատն են տուժել: Անասնագլխաքանակի շուրջ 70 տոկոսը կորսվել է: Այդ պատճառով, Գյուղատնտեսության նախարարության ծրագրերն ուղղված են տվյալ ճյուղերի զարգացմանը խթանելուն: Քանի որ Արցախում օրակարգային է պարենային անվտանգության ապահովումը, հետևաբար պետական աջակցության միջոցներն ուղղվում են այդ ծրագրերի իրականացմանն ու ապահովում ճյուղերի աստիճանական զարգացումը։