Հելսինկյան եզրափակիչ ակտի տասը սկզբունքները շատ հիմնարար նշանակություն ունեն:
Սահմանում կրակոցին պետք է կրակոցով պատասխանել. Շավարշ Քոչարյան
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, սեպտեմբերի 17, ԱՐՑԱԽՊՐԵՍ: Իհարկե, առաջնայինը ՄԱԿ-ի կանոնադրությունն է, և այստեղ ուղղակի հղում կա դրան: Սակայն Հելսինկյան սկզբունքների մեջ կան շատ փայլուն ձևակերպումներ, օրինակ՝ եթե ՄԱԿ-ի կանոնադրությունը որպես կազմակերպության նպատակ նշում է ինքնորոշումը և ժողովուրդների իրավահավասարությունը, բայց չի բացում ձևակերպումը, ապա Հելսինկյան եզրափակիչ ակտում փայլուն կերպով ասվում է, որ ցանկացած ժողովուրդ երբ և ինչպես կամենա առանց արտաքին միջամտության կարող է ինքնուրույն որոշել իր կարգավիճակը:
Իհարկե, խնդիրը ոչ այնքան փաստաթուղթն է, այլ այն հանգամանքները, որ ՄԱԿ-ի անդամ պետություններն անգամ գործում են հակառակ իրենց պարտավորությունների: Այս մասին Times.am-ի հետ հարցազրույցում նշեց ՀՀ փոխարտգործնախարար Շավարշ Քոչարյանը:
-Ամենապարզ օրինակը՝ ՄԱԿ-ի կանոնադրությամբ ինքնորոշման իրավունքը և ժողովուրդների իրավահավասարությունը կազմակերպության նպատակն է, իսկ տարածքային ամբողջականությունը որպես միջոց ուղղված այդ նպատակին: Այստեղ ակնհայտ պետք է արձանագրենք, որ Ադրբեջանը գործում է միջազգային պարտավորությունների դեմ՝ ՄԱԿ-ի կանոնադրության, Հելսինկյան եզրափակիչ ակտի: Եվ պատահական չէ, որ հայտնվել է այնպիսի սուր քննադատության տակ, երբ արդեն հայտարարում է, թե դուրս է գալիս «Եվրանեսթից», Հարևանության ծրագրից: Իրոք, իրենք քաղաքակիրթ աշխարհում անելիք չունեն:
-Բայց անհրաժեշտ պահերին նույն այդ միջազգային հանրությունը զերծ է մնում հասցեական քննադատությունից, ինչը ինչ-որ չափով նպաստում է սահմանին Ադրբեջանի սադրանքների շարունակմանը:
-Ցավոք սրտի դա այդպես է: Բացառիկ դեպքերում է, որ հասցեական սկսում են խոսել այս կամ այն պետության մասին: Բայց ինձ թվում է՝ Ադրբեջանը շատ մոտ է դրան:
-Կսկսեն ոչ թե կողմերին, այլ հասցեակա՞ն...
-Այո, մոտ է, որ հասցեական խոսեն ոչ միայն մարդու իրավունքների, լրագրողների իրավունքների, այլ այդ պետության ընդհանուր վարքի մասին:
-ՀԱՊԿ-ի նախագահությունը փոխանցվեց Հայաստանին, մոտ երկու տարի առաջ ՀԱՊԿ ԽՎ պաշտպանության և անվտանգության մշտական հանձնաժողովի նախագահ Անատոլի Վիբորնին անդրադառնալով Ադրբեջանին ՌԴ-ի կողմից զենքի վաճառքին, ասաց, որ պետք է մշակել միջազգային այնպիսի համաձայնագիր, որը կարգելի կազմակերպության անդամի կողմից երրորդ երկրին սպառազինությունների վաճառքը, քանի որ այսօր ՀԱՊԿ կանոնադրությամբ կազմակերպության անդամ երկրների կողմից զենքի վաճառքն արգելված չէ: Նման փաստաթղթի կարող ենք հասնե՞լ:
-Իրականում մենք պետք է առաջնորդվենք այն փաստաթղթերով, որոնք կան՝ ՄԱԿ-ի կանոնադրություն, պայմանագիր: Մենք պետք է հաշվի առնենք, որ ՀԱՊԿ-ն կայացող կառույց է, որ նա երիտասարդ է, ՆԱՏՕ չէ: Իսկ ՀԱՊԿ-ի կայացման հարցում Հայաստանն ունի իր լուման: Մենք 2 անգամ նախագահել ենք և այդ ընթացքում լուրջ ներդրում ենք ունեցել ՀԱՊԿ-ի արդյունավետության բարձրացման հարցում, հիմա մեր նախագահությունն է և կփորձենք դա իրականացնել: ՀԱՊԿ-ն շատ կարևոր է որպես կառույց, բայց մենք մեր հույսը միշտ մեզ վրա պիտի դնենք: Կրկնում եմ՝ սա չի նշանակում, որ չպետք է ձևավորենք համապատասխան մթնոլորտ՝ թե միջազգային կառույցներում, թե այն պետություններում, որոնք մեր հանդեպ պայմանագրային պարտավորություն ունեն:
-ԱԳՆ-ին շատ հաճախ են մեղադրում անգործության մեջ, հատկապես, երբ սահմանին իրավիճակը սրվում է: Որպես փոխարտգործնախարար վիրավորվո՞ւմ եք, թե՞...
-Շատ պարզ է՝ երբ սահմանին կրակում են, պաշտպանության նախարարությունն է պատասխանում:
-ՀՀ ԶՈՒ-ն կարող է շատ հզոր պատասխան տալ հակառակորդին, հարցն այն է, թե ԱԳՆ-ն կարո՞ղ է մարսել տալ դա միջազգային հարթակում և նաև իր դիվանագիտական հարվածները հասցնել Ադրբեջանին:
-Սահմանին կրակոցին պետք է կրակոցով պատասխանել, իսկ եթե թղթով ու խոսքով պատասխանես՝ կործանված ես: Այլ բան է, երբ խոսքը վերաբերում է այն հարձակումներին, որոնք Ադրբեջանը փորձում է իրականացնել տարբեր միջազգային կառույցներում, տարբեր հարթակներում, տարբեր պետությունների ԱԳՆ-երում, այստեղ պարտավոր ենք պատասխան տալ և տալիս ենք: Եվ ոչ միայն համաչափ, այլև՝ հեռանկարային: Այնպես որ եկեք չհամեմատենք գործառույթները:
